मराठी साहित्याचा डिजिटल खजिना.
ज्ञानेश्वरांची आरती
आरती ज्ञानराजा महाकैवल्य तेजा
आरती ज्ञानराजा महाकैवल्य तेजा,
सेविती साधुसंत मनू वेधला माझा।
लोपले ज्ञान जगी, हित नेणती कोणी,
अवतार पांडुरंग, नाम ठेवीले ज्ञानी।
कनकाचे ताट करी, उभ्या गोपिका नारी,
नारद तुंबर हो, साम गायन करी।
प्रकट गुह्य बोले, विश्व ब्रह्मची केले,
रामा जनार्दनी, पायी मस्तक ठेविले।
अर्थ
या कडीत ज्ञानराजा महाकैवल्याच्या तेजाचा गुणगान आहे, जो साधुसंतांच्या सेवेत वास करतो आणि भक्तांचे मन वेधून घेतो.
जगातील ज्ञान लोपले आहे, परंतु पांडुरंगाच्या अवताराने ज्ञानी लोकांना नामाचा ठेवा दिला आहे, ज्यामुळे त्यांनी जीवनातील सच्चाई शोधली आहे.
गोपिकांच्या उभ्या असलेल्या कनकाच्या ताटावर नारद यांना साम गायन करण्याची प्रेरणा मिळते, जी प्रेम आणि भक्ति दर्शवते.
गुह्यांमध्ये प्रकट झालेल्या सत्याने विश्व ब्रह्माचे कार्य केले आहे, आणि राम जनार्दनीला भक्तांचा पूर्ण समर्पण दर्शविण्यासाठी पायावर मस्तक ठेवले जाते.
विचार
या आरतीत ज्ञान, भक्ती, आणि आध्यात्मिकतेचा संगम आहे. भक्तांना प्रेरित करणारी ही आरती, पांडित्य आणि भक्ति यांचे एक अद्भुत उदाहरण आहे. भगवंताच्या तेजाने जीवनाला दिशा मिळते आणि भक्तांची समर्पणाची भावना वाढवते.
अंतिम विचार
ज्ञानराजा महाकैवल्याची आरती म्हणजे आत्मज्ञानाचे, भक्तीचे आणि प्रेमाचे एक शाश्वत प्रतीक आहे. हे आपल्या मनाला शांती व आंतरिक प्रकाश देते.