एकनाथी भागवत हे संत एकनाथ यांनी लिहिलेले एक अत्यंत महत्त्वाचे आणि लोकवाङ्मयातील एक अनमोल रचनामूलक ग्रंथ आहे. हे ग्रंथ भागवतमहापुराण वर आधारित आहे, ज्यामध्ये भगवान श्री कृष्णाच्या जीवनाची कथा, त्याचे चमत्कारीक कृत्य, भक्तीचा महत्त्व, आणि तत्वज्ञानाची विविध पैलूंची चर्चा केली आहे. एकनाथांनी या ग्रंथाच्या माध्यमातून भक्तिरस आणि धार्मिक शिक्षण दिले, तसेच समाजातील विविध स्तरांना समजून घेणारे तत्त्वज्ञान व नैतिकतेचा मार्ग दाखवला.

संत एकनाथ हे महाराष्ट्रातील भक्ति चळवळीचे एक महत्त्वाचे पात्र होते. त्यांचे कार्य प्रामुख्याने भक्तिरस आणि धार्मिक जागरूकतेवर आधारित होते. एकनाथांनी वेगवेगळ्या भक्तिरचनांमध्ये ओवी आणि अभंग या शैलीचा वापर केला होता, ज्या साध्या व समजायला सोप्या होत्या. त्यामुळे त्यांचे लेखन आणि शिकवण सामान्य जनतेपर्यंत पोहोचले. एकनाथी भागवत हे त्यांचे एक प्रमुख काव्यग्रंथ आहे, ज्यामध्ये भागवतमहापुराणच्या तत्त्वज्ञानाची आणि कृष्णभक्तीची सुसंक्षिप्त, परंतु अत्यंत गोड व सुलभ मांडणी केली आहे.

एकनाथी भागवत मध्ये मुख्यतः भक्तिरस, पवित्र जीवन आणि श्री कृष्णाच्या कृतींवरील ध्यान दिले जाते. हे ग्रंथ लोकांना भगवान श्री कृष्णावर प्रेम, श्रद्धा, आणि भक्ती ठेवण्याचा महत्त्व सांगतो. त्यात असलेली कथा श्री कृष्णाच्या जीवनातील महत्त्वाच्या प्रसंगांची, त्याच्या बालपणाच्या लीलांच्या, त्याच्या दिव्य कार्याच्या, आणि त्याच्या वचनांचा असतो. एकनाथ यांनी या कथांची सहज आणि सुंदर भाषेत सांगितली आहे, ज्यामुळे सामान्य माणसांना त्या कथा कळता आणि आत्मसात करता येतात.

एकनाथी भागवत केवळ धार्मिक ग्रंथ नाही, तर तो सामाजिक आणि तात्त्विक जागृतीचे एक साधन देखील आहे. त्यात संत एकनाथ यांनी असंकीतिक समाजव्यवस्थेवर ताशेरे ओढले आहेत, आणि विशेषतः जातिव्यवस्थेला विरोध दर्शविला आहे. त्यांनी त्यात सुसंस्कारित जीवन जगण्याचे महत्त्व सांगितले आणि एका विषम समाजात सर्वांचा समान अधिकार असावा याचे समर्थन केले.

एकनाथी भागवतची विशिष्टता म्हणजे ती महाराष्ट्रातील सामान्य जनतेसाठी समजण्यास सोपी होती. संत एकनाथांनी या ग्रंथाला एक साधी व प्रगल्भ भाषा दिली, जी मराठी माणसाच्या हृदयाशी जोडली गेली. हे ग्रंथ पुण्यश्लोक हनुमान, भागवत भक्तिरस, रामकृष्ण भक्तिरस यासारख्या इतर धार्मिक ग्रंथांशी सुसंगत होते, ज्यामुळे हे अधिक प्रभावी झाले.

या ग्रंथात ध्यान, साधना, आणि आत्मसमर्पण या तत्त्वज्ञानावर विशेष जोर दिला आहे. भक्तिरसाच्या शिकवणींच्या माध्यमातून एकनाथांनी लोकांना भगवान कृष्णाशी गोड आणि विश्वासपूर्ण नातं बांधण्याचे आवाहन केले. तसेच, आपले कार्य, कर्तव्य, आणि जीवनशैली सर्वच तत्त्वज्ञानावर आधारित असावे अशी शिकवण दिली.

एकनाथी भागवत
चे वाचन केल्यावर सामान्य जनतेला अध्यात्मिक शांती, सामर्थ्य आणि सामाजिक सुधारणांचा मार्ग मिळतो. एकनाथ यांच्या या ग्रंथाने भारतीय समाजात धार्मिक एकतेची, सामाजिक समतेची, आणि सर्वांच्या प्रेमाची भावना निर्माण केली. एकनाथी भागवत, आजही, महाराष्ट्राच्या भक्तिरस व साहित्यातील एक अत्यंत मौल्यवान ग्रंथ म्हणून वाचला

​