मराठी साहित्याचा डिजिटल खजिना.
एकनाथी भागवत अध्याय १ अर्थासहित
एकनाथी भागवत हे १५व्या आणि १६व्या शतकातील प्रसिद्ध संत आणि कवी संत एकनाथ यांचे एक महत्त्वाचे मराठी ग्रंथ आहे. हे ग्रंथ भागवतमहापुराण या प्राचीन हिंदू ग्रंथावर आधारित आहे, ज्यामध्ये भगवान श्री कृष्णाच्या जीवनाची कथा आणि त्याच्या शिकवणींचे वर्णन केले आहे. भक्तिरस, तत्त्वज्ञान आणि नैतिक शिकवणी यावर आधारित असलेल्या या ग्रंथात संत एकनाथ यांनी कृष्णभक्तीचा, तत्त्वज्ञानाचा आणि नैतिकतेचा गोड व साधा संदेश दिला आहे.
संत एकनाथ हे महाराष्ट्रातील एक अत्यंत महत्त्वाचे संत होते. त्यांचा जन्म १५व्या शतकाच्या अखेरीस झाला आणि ते भक्ति चळवळीचे प्रमुख कार्यकर्ते होते. एकनाथांचे लेखन धार्मिक एकता, भक्तिरस, आणि समाज सुधारणा यावर आधारित होते. ते मूळत: संस्कृत व शास्त्राचा गहन अभ्यास न करता, लोकांना साध्या भाषेत दैवी शिकवणी देण्यावर भर देत होते.
एकनाथी भागवत हे भागवतमहापुराण या ग्रंथाचा मराठी भाषेत सुसंक्षिप्त आणि सोपा विवरण आहे. भागवतमहापुराणात १८,००० श्लोक आहेत, पण एकनाथांनी त्याचे संक्षिप्त आणि सर्वसामान्य जनतेला समजण्याजोगे रूप दिले. या ग्रंथात भगवान श्री कृष्णाच्या जन्मापासून त्याच्या किशोरवयाच्या चमत्कारीक कृत्यांपर्यंत आणि त्याच्या दैवी शिक्षणापर्यंत सर्वकाही समाविष्ट आहे. या ग्रंथात धार्मिक कर्तव्य, भक्तिरस आणि आत्मसमर्पण यावर जोर देण्यात आले आहे.
एकनाथी भागवत मध्ये भक्ती आणि नैतिकतेची शिकवण दिली आहे. भागवताच्या कथेतील सर्व महत्वाच्या घटनांची उकल केली आहे, ज्यामध्ये भगवान श्री कृष्णाचे जीवन, त्याचे कार्य आणि त्याच्या भक्तांशी असलेले नाते वर्णित आहे. श्री कृष्णावर प्रेम, भक्ती आणि सच्चे समर्पण यांचे महत्त्व सांगितले आहे.
एकनाथांच्या या ग्रंथाने महाराष्ट्रातील लोकांना एक नवीन दृषटिकोन दिला. त्यांनी भागवताच्या गोष्टी साध्या व सोप्या भाषेत सांगितल्या, ज्यामुळे सर्व स्तरातील लोक या शिकवणींना समजून व आपल्या जीवनात लागू करू शकले. त्यांच्या लेखनाने भक्तिरस व धार्मिक तत्त्वज्ञान लोकांना जवळ आणले आणि समाजातील सर्व वर्गांना एकत्रित केले.