मराठी साहित्याचा डिजिटल खजिना.
राममंत्राचे श्लोक – संत रामदास
"राममंत्राचे श्लोक" या संत रामदासांच्या श्लोकांचा अर्थ खालीलप्रमाणे आहे:
श्लोक १:नको शास्त्र अभ्यास वित्पत्ति मोठी । जडे गर्व ताठा अभीमान पोटीं । कसा कोणता नेणवे आजपारे । हरे राम हा मंत्र सोपा जपा रे ॥१॥
अर्थ:शास्त्रांचा अभ्यास नको कर, वित्पत्तिने मोठेपणा वाढतो. गर्व आणि अभिमान पोटात जमतो. कोणताही मार्ग कसा आहे हे आजपर्यंत समजले नाही. हरे राम हा मंत्र सोपा आहे, तो जपूं।
श्लोक २:नको कंठ शोषूं बहू वेदपाठीं । नको तूं पडूं साधनाचे कपाटीं । घडे कर्म खोटें बहू तो दगा रे । हरे राम हा मंत्र सोपा जपा रे ॥२॥
अर्थ:वेदांच्या पाठाने कंठ शोषू नको. साधनाच्या कपाटात पडू नको. बरेच खोटे कर्म होते, तो दगा करतो. हरे राम हा मंत्र सोपा आहे, तो जपूं।
श्लोक ३:तुला ही तनू मानवी प्राप्त झाली । बहू जन्मपुण्यें फळालगिं आली । तिला तूं कसा गोंविसी वीषयीं रे । हरे राम हा मंत्र सोपा जपा रे ॥३॥
अर्थ:तुला ही मानवी तनू प्राप्त झाली, बऱ्याच जन्माच्या पुण्यांच्या फळामुळे. तिला तू कसा विषयी गोंविसी. हरे राम हा मंत्र सोपा आहे, तो जपूं।
श्लोक ४:जरी ही तनू रक्षिसी पुष्ट कांहीं । तरी भोग तो रोग होईल देहीं । विपत्ती पुढें ते नये बोलतां रे । हरे राम हा मंत्र सोपा जपा रे ॥४॥
अर्थ:जरी ही तनू पुष्ट राखतोस, तरी भोग तो रोग होईल देहाला. पुढे विपत्ती होईल तेव्हा नको बोलू. हरे राम हा मंत्र सोपा आहे, तो जपूं।
श्लोक ५:खुळे हस्तपादादि हे भग्र होती । दिठी मंद होवोनियां कर्ण जाती । तनू कंप सर्वांग होती कळा रे । हरे राम हा मंत्र सोपा जपा रे ॥५॥
अर्थ:हस्तपादादी (हात, पाय) भग्न होतात. दृष्टि मंद होऊन कान जातात. तनू (शरीर) कंप होते, सर्वांगाची कळा होते. हरे राम हा मंत्र सोपा आहे, तो जपूं।
श्लोक ६:कफें कंठ हा रोध होईल जेव्हां । अकस्मात तो प्राण जाईल तेव्हां । तुला कोण तेथें सखे सोयरे रे । हरे राम हा मंत्र सोपा जपा रे ॥६॥
अर्थ:कफामुळे कंठ हा रोध होईल जेव्हा, अकस्मात प्राण जाईल तेव्हा. तुला कोण सखे, सोयरे आहेत. हरे राम हा मंत्र सोपा आहे, तो जपूं।
श्लोक ७:तुझें बाळ तारुण्य गेलें निघोनी । कळेना कसे लोक जाती मरोनी । करीसी मुलाची स्वहस्तें क्रिया रे । हरे राम हा मंत्र सोपा जपा रे ॥७॥
अर्थ:तुझं बाळ, तारुण्य गेलं निघून, कळत नाही कसे लोक जातात, मरतात. मुलाची स्वहस्ते क्रिया करतोस. हरे राम हा मंत्र सोपा आहे, तो जपूं।
श्लोक ८:दुराशा नको रे परस्त्री धनाची । नको तूं करूं नीचसेवा जनाची । पराधीन क इआ भला दीससी रे । हरे राम हा मंत्र सोपा जपा रे ॥८॥
अर्थ:दुराशा (वाईट इच्छा) नको परस्त्री, धनाची. नको नीच सेवा जनांची. पराधीन क इआ भला दीससी (पराधीन का दिसतोस). हरे राम हा मंत्र सोपा आहे, तो जपूं।
श्लोक ९:मदें डोलसी बोलसी साधुवृंदा । कसें हीत तूं नेणसी मंदे बुद्धिमंदा । रिकामाचि तूं गुंतशी वाउगा रे । हरे राम हा मंत्र सोपा जपा रे ॥९॥
अर्थ:मदाने डोलतोस, साधुवृंदाला (साधूंना) बोलतोस. कसं हीत (कल्याण) नेणत नाहीस, मंदबुद्धी. रिकामचं गुंततोस वाईट गोष्टींमध्ये. हरे राम हा मंत्र सोपा आहे, तो जपूं।
श्लोक १०:बहू व्याप संताप तो मूळमापा । गतायुष्य द्रव्यें नये कोटि बापा । कळेना तुला कोणता तो नफा रे । हरे राम हा मंत्र सोपा जपा रे ॥१०॥
अर्थ:खूप व्याप (व्यवसाय) संतापाचे मूळ आहे. गेल्या आयुष्यात द्रव्यं नको कोटि (कोटी) बापा. तुला कळत नाही कोणता तो नफा. हरे राम हा मंत्र सोपा आहे, तो जपूं।
श्लोक ११:तुझे आप्त द्रव्यार्थ नुस्तेचि होती । तून हे चित्तेमाजिम कीं बोळवीती । असें जाणुनी हीत कांहीं करा रे । हरे राम हा मंत्र सोपा जपा रे ॥११॥
अर्थ:तुझे आप्त (मित्र) द्रव्य अर्थाने नुस्ते (फक्त) होतात. ते तुझे चित्त बोळवतात. असं जाणून हीत (कल्याण) काही करा. हरे राम हा मंत्र सोपा आहे, तो जपूं।
श्लोक १२: कुटुंबी स्त्रिया पुत्र ते दासदासी । बहू पोषिसी सोसुनी दु:खराशी । त्यजी भार काबाड ओझें किती रे । हरे राम हा मंत्र सोपा जपा रे ॥१२॥
अर्थ: तू कुटुंबातील स्त्रिया, पुत्र, दास-दासी यांना खूप पोसतो आणि त्यासाठी दु:खांची राशी सोसतो. इतका भार काबाड ओझे किती सहन करशील? हरे राम हा मंत्र सोपा जपा.
श्लोक १३: बहू इच्छिसी कीर्ति सन्मान कांहीं । सुखाचा तुला अंतरीं लेश नाहीं । फुकाचें मुखीं नाम तें कां नये रे । हरे राम हा मंत्र सोपा जपा रे ॥१३॥
अर्थ: तू खूप कीर्ति आणि सन्मानाची इच्छा करतोस, पण सुखाचा तुला अंतरीं लेशही नाही. फुकाचे मुखाने नाम (रामाचे) घेणे का नको? हरे राम हा मंत्र सोपा जपा.
श्लोक १४: रवीसूत ते दूत विक्राळ येती । तुझ्या लिंगदेहासि ओढूनि नेती । तुला खंडिती मुंडिती दंडिती रे । हरे राम हा मंत्र सोपा जपा रे ॥१४॥
अर्थ: रवीसूत (सूर्याच्या पुत्राचे) ते विक्राळ दूत येतात आणि तुझ्या लिंगदेहाला ओढून नेतात. तुला खंडित (तोडून टाकतात), मुंडित (शिरच्छेद करतात) आणि दंडित (शिक्षा करतात) करतात. हरे राम हा मंत्र सोपा जपा.
श्लोक १५: नको वीषयीं फारस मस्त होऊं । नको मानदंभामधें चित्त गोवूं । नको भस्म लावूं जटाभार कां रे । हरे राम हा मंत्र सोपा जपा रे ॥१५॥
अर्थ: वीषयीं (इंद्रियांच्या आनंदात) फार मस्त होऊ नकोस. मानदंभ (अहंकार) मध्ये चित्त गुंतवू नकोस. भस्म (राख) लावून जटा (केश) ठेवण्याची का गरज? हरे राम हा मंत्र सोपा जपा.
श्लोक १६: नको फार मंत्राग्रिच्या मंत्रदीक्षा । नको जारणामारणादी अपेक्षा । कळायुक्त चातुर्य तें वीकळा रे । हरे राम हा मंत्र सोपा जपा रे ॥१६॥
अर्थ: फार मंत्राग्रि (मंत्राचे ज्ञान) आणि मंत्रदीक्षा (मंत्र शिकणे) नको. जारणामारण (जादूटोणा) यांची अपेक्षा नको. कळायुक्त चातुर्य (विवेकाचे कौशल्य) ते वीकळा (नष्ट होऊ शकते). हरे राम हा मंत्र सोपा जपा.
श्लोक १७: नको योग अष्टांग तो रोध प्राणा । नको कृच्छ्रचांद्रायणीं हट्ट जाणा । अपभ्रंश हा मार्ग कीं वोखटा रे । हरे राम हा मंत्र सोपा जपा रे ॥१७॥
अर्थ: अष्टांग योग (आठ अंगांचा योग) नको, जो प्राणांना रोध (अडथळा) आणतो. कृच्छ्रचांद्रायण (कठीण तपस्या) मध्ये हट्टाने जाऊ नको. अपभ्रंश (भ्रष्ट) हा मार्ग टाळा. हरे राम हा मंत्र सोपा जपा.
श्लोक १८: कदापी घडेना व्रतें यज्ञदानें । नसे द्रव्य गांठीं करावें जयानें । घडेना घडे यद्यपी कां फुका रे । हरे राम हा मंत्र सोपा जपा रे ॥१८॥
अर्थ: व्रत (व्रत) आणि यज्ञदानाने (यज्ञ आणि दान) कधीच काही होत नाही. द्रव्य (धन) नसताना कसे करणार? घडेना (होत नाही), घडे यद्यपी (तरीही का फुका). हरे राम हा मंत्र सोपा जपा.
श्लोक १९: नसे सत्य कांहीं दिस दों दिसांचें । तुला लूटिती चोरटे लोक साचे । स्त्रिया पुत्र कामा न येती तुला रे । हरे राम हा मंत्र सोपा जपा रे ॥१९॥
अर्थ: सत्य काहीच नसते, दोन दिवसांची गोष्ट. तुला चोरटे लोक लूटतात. स्त्रिया, पुत्र कामात येत नाहीत. हरे राम हा मंत्र सोपा जपा.
श्लोक २०: नको तूं कदापी करूं तीर्थयात्रा । तनूदंडनीं क्षीणता सर्व गात्रां । करी ग्रस्त आयुष्य तूं कोणसा रे । हरे राम हा मंत्र सोपा जपा रे ॥२०॥
अर्थ: कधीही तीर्थयात्रा (तीर्थयात्रा) करू नकोस. तनूदंडनीं (शरीराच्या काठीने) सर्व गात्रं (अंग) क्षीण (कमकुवत) होतात. ग्रस्त आयुष्य (कठीण जीवन) तुझ्यासाठी कोणते आहे? हरे राम हा मंत्र सोपा जपा.
श्लोक २१: तुला येम पाशीं करी बद्ध जेव्हां । सखा कोणता सोडवी सांग तेव्हां । यमाला कदापी दया ते न ये रे । हरे राम हा मंत्र सोपा जपा रे ॥२१॥
अर्थ: यम (मृत्यू) तुला पाशात (आकशा) बांधतो तेव्हा, सांग कोणता सखा (मित्र) तुला सोडवतो? यमाला कधीही दया येत नाही. हरे राम हा मंत्र सोपा जपा.
श्लोक २२: तपस्वी मनस्वी भले पार गेले । दुजी सृष्टिकर्ते असे थोर मेले । चिरंजीव कल्पायु गेले किती रे । हरे राम हा मंत्र सोपा जपा रे ॥२२॥
अर्थ: तपस्वी (तपस्वी) आणि मनस्वी (मनोबलाचे) भले (चांगले) पार गेले. सृष्टिकर्ता (सृष्टीकर्ता) इतर थोर (महान) मेले. चिरंजीव (अमर) कल्पायु (कल्पवृक्षाचे आयुष्य) गेले किती रे. हरे राम हा मंत्र सोपा जपा.
श्लोक २३: बहू कामधंद्यांमधें धांव घेसी । किती नांवरूपा जगीं मीरवीसी । कशाला तुला उंट घोडे नगारे । हरे राम हा मंत्र सोपा जपा रे ॥२३॥
अर्थ: तू खूप कामधंद्यामध्ये धाव घेतोस. जगात किती नांवरूप (प्रतिष्ठा) मिरवतोस. कशाला तुला उंट, घोडे आणि नगारे? हरे राम हा मंत्र सोपा जपा.
श्लोक २४: म्हणे देश माझे भुमी गांव वाडे । शिबीकासनीं बैससी उंच लोडें । कसा उंच तूं मंचकीं लोळसी रे । हरे राम हा मंत्र सोपा जपा रे ॥२४॥
अर्थ: देश (भूभाग), गाव, वाडे माझे आहेत असे म्हणतोस. शिबीकासनीं (पालखीत) बसून उंच भार पेलतोस. उंच मंचकीं (मंचावर) कसा लोळतोस? हरे राम हा मंत्र सोपा जपा.
श्लोक २५: दशग्रीव लंकापुरीं मस्त झाला । अकस्मात गेला पुरीमाजिं घाला । चिरंजीव दे राज्य बीभीषणा रे । हरे राम हा मंत्र सोपा जपा रे ॥२५॥
अर्थ: दशग्रीव (रावण) लंकापुरीत मस्त झाला होता. अचानक पुरीमध्ये (नगरात) घाला (हल्ला) गेला. चिरंजीव (अमर) दे राज्य (राज्य) बीभीषणाला दिले. हरे राम हा मंत्र सोपा जपा.
श्लोक २६:अधोमूख विष्ठेमधें मायपोटीं । पचे पिंड हा सोसुनी दु:खकोटी । स्मरेना कसें लाज नाहीं तुला रे । हरे राम हा मंत्र सोपा जपा रे ॥२६॥
अर्थ:तू अधोमूख (तोंड खाली करून) विष्ठेमध्ये (मलमूत्रात), मायपोटी (मातृत्वाच्या गर्भात), पचत असलेला (पचणारा) पिंड (शरीर) दु:खांची (दु:खांची) कोटी (कोट्यावधी) सोसत असतोस. तुला लाज वाटत नाही का? हरे राम हा मंत्र सोपा जपा.
श्लोक २७:असे भोगुनी पंचचत्वारिमासीं । पुढें दैवयोगें सख्या जन्मलासी । कसा वीसरे ध्यान सोहं पुढें रे । हरे राम हा मंत्र सोपा जपा रे ॥२७॥
अर्थ:असे भोग (सहा) पाच महिन्यांत (पाच महिन्यांत) सोसून, दैवयोगाने सख्या (संपूर्ण) जन्मलास. पुढे "सोहं" (मीच परमात्मा आहे) ध्यान का विसरतोस? हरे राम हा मंत्र सोपा जपा.
श्लोक २८:कळे वायुचा स्पर्श होतांचि जेव्हां । रडे बाळ कोहं म्हणे जीव तेव्हां पुढें खेळ नानापरी खेळसी रे । हरे राम हा मंत्र सोपा जपा रे ॥२८॥
अर्थ:वायूचा स्पर्श होताच (श्वास घेताच) जेव्हा बाळ रडते, तेव्हा "कोहं" (मी कोण आहे?) म्हणते. पुढे अनेक प्रकारे खेळते. हरे राम हा मंत्र सोपा जपा.
श्लोक २९:दिसंदसि माता पिता बंधु जाणे । परी रोग नाना करी तेथ ठाणें । जरी दैवयोगें पुढें वांचला रे । हरे राम हा मंत्र सोपा जपा रे ॥२९॥
अर्थ:दिसा (दररोज) माता (आई), पिता (वडील) आणि बंधु (बंधू) जाणतात (जाणतात). परंतु अनेक रोग (रोग) तिथे ठाण (ठाण) करतात. जरी दैवयोगाने पुढे वाचला, तरी हरे राम हा मंत्र सोपा जपा.
श्लोक ३०:करी लग्रमुंजी पितामाय त्याचे । करी शाहाणा मारुनी रूप साचें । करी पोटधंदा भला चांगला रे । हरे राम हा मंत्र सोपा जपा रे ॥३०॥
अर्थ:तू लग्नमुंजी (लग्न व मुंजी) तुझ्या पितामहांनी (पितामहांनी) करतो. रूप साच (रूप) शाहाणे (शहाणे) मारतोस. पोटधंदा (उदरनिर्वाह) चांगला करतोस. हरे राम हा मंत्र सोपा जपा.
श्लोक ३१ ते ४० आणि त्यांचे अर्थ:
श्लोक ३१:बहू पाळिलें पोषिलें मायबापीं । निघे भिन्न निंदूनियां पापरूपी । स्त्रियेचे मुळें शेवटीं दुर्गती रे । हरे राम हा मंत्र सोपा जपा रे ॥३१॥
अर्थ:तुझ्या मायबापांनी तुला खूप पाळले आणि पोसले. पण तू पापरूपी भिन्न (भिन्न) होतोस आणि त्यांची निंदा करतोस. शेवटी स्त्रीच्या कारणामुळे दुर्गती होतोस. हरे राम हा मंत्र सोपा जपा.
श्लोक ३२:शतायू नव्हे पूर्ण आयुष्य कांहीं । असें हीत आहीत तें आद्य पाहीं । अशाहीमधें बाल तारुण्य सारें । हरे राम हा मंत्र सोपा जपा रे ॥३२॥
अर्थ:तुझे पूर्ण आयुष्य शतायू (शंभर वर्ष) नव्हे. आद्य (आरंभ) पाहा. अशाहीमध्ये बाल (लहानपण) आणि तारुण्य (तारुण्य) सर्व आहे. हरे राम हा मंत्र सोपा जपा.
श्लोक ३३:करीशील धर्माश्रमा अस्त जेव्हां । बहू घातपाती घरीं होय तेव्हां । भरी पोट पोषीं कुटुंबा बरा रे । हरे राम हा मंत्र सोपा जपा रे ॥३३॥
अर्थ:तू धर्माश्रम (धार्मिक शिबिर) करतोस, तेव्हा बहुतेक घातपाती (घातक) घरी होतात. कुटुंबाचे पालनपोषण करण्यासाठी पोट भरणे बरे. हरे राम हा मंत्र सोपा जपा.
श्लोक ३४:रवीऊदयो अस्त तो पोटधंदा । स्तवी आर्जवी तो करी येरनिंदा । कळेना पुढें काय होणार तें रे । हरे राम हा मंत्र सोपा जपा रे ॥३४॥ अर्थ:रवीउदयो (सूर्याचा उदय आणि अस्त) ते पोटधंदा (उदरनिर्वाह). तू स्तव (प्रशंसा) करतोस, आर्जवी (निंदा) करतोस. पुढे काय होणार ते कळत नाही. हरे राम हा मंत्र सोपा जपा.
श्लोक ३५:बहू ढीग मागें पुढें मोहरांचे । मदोन्मत्त होऊनियां तेथ नाचे । असे गर्व त्यालगिं नर्कासि थारे । हरे राम हा मंत्र सोपा जपा रे ॥३५॥
अर्थ:खूप मोहरे (धन) मागे पुढे ढिग (ढिग) आहेत. तू मदोन्मत्त (अहंकारी) होऊन तिथे नाचतोस. असा गर्व नर्कासि (नरकात) घेऊन जातो. हरे राम हा मंत्र सोपा जपा.
श्लोक ३६:अलंकारस्थानीं तनू सज्जवीतो । मनी दर्पणीं पाहुनी रंजवीतो । कळेना जळे सर्पणीं रूप तें रे । हरे राम हा मंत्र सोपा जपा रे ॥३६॥
अर्थ:अलंकारस्थानी (दागिने घालून) तनू (शरीर) सज्जवीतो (सजवतो). मनी दर्पणी (आरशात) पाहून आनंद घेतो. सर्पणी (सर्पणी) ते रूप कळत नाही. हरे राम हा मंत्र सोपा जपा.
श्लोक ३७:बहू द्रव्य गांठीं पुन्हां मेळवीसी । गुरू विप्र बंधू कसे चाळवीसी । दुराशा कशाला मशाला पुढें रे । हरे राम हा मंत्र सोपा जपा रे ॥३७॥
अर्थ:तू खूप द्रव्य (धन) पुन्हा मेळवीसी (साठवतोस). गुरू (गुरु), विप्र (ब्राह्मण), बंधू (बंधू) कसे चाळवतोस (टाळतोस). पुढे दुराशा (अवास्तव इच्छांचा) मशाला का हवी? हरे राम हा मंत्र सोपा जपा.
श्लोक २६:अधोमूख विष्ठेमधें मायपोटीं । पचे पिंड हा सोसुनी दु:खकोटी । स्मरेना कसें लाज नाहीं तुला रे । हरे राम हा मंत्र सोपा जपा रे ॥२६॥
अर्थ:तू मायपोटात अधोमुख (डोकं खाली करून) विस्थेमध्ये (मलामध्ये) पचला जातोस. तुझा पिंड दु:खांच्या कोट्या सोसून पचतो. तुला लाज का येत नाही? हरे राम हा मंत्र सोपा जपा.
श्लोक २७:असे भोगुनी पंचचत्वारिमासीं । पुढें दैवयोगें सख्या जन्मलासी । कसा वीसरे ध्यान सोहं पुढें रे । हरे राम हा मंत्र सोपा जपा रे ॥२७॥
अर्थ:तू ४५ महिन्यांमध्ये असे भोग सोसून, पुढे दैवयोगाने जन्मला. कसा विसरतोस की ध्यान 'सोहं' आहे? हरे राम हा मंत्र सोपा जपा.
श्लोक २८:कळे वायुचा स्पर्श होतांचि जेव्हां । रडे बाळ कोहं म्हणे जीव तेव्हां पुढें खेळ नानापरी खेळसी रे । हरे राम हा मंत्र सोपा जपा रे ॥२८॥
अर्थ:जेव्हा वायूचा स्पर्श होताच बाळ रडतं आणि कोहं (कोण मी) म्हणतो. पुढे तू नानाप्रकारचे खेळ खेळतोस.
श्लोक ४१: कसा कोणता काळ येईल केव्हां । दिनासारखा काळ नेईल तेव्हां । तुझें वित्त तारुण्य लोपेल सारें । हरे राम हा मंत्र सोपा जपा रे ॥४१॥ अर्थ: कसा कोणता काळ (समय) येईल केव्हा (कधी) हे माहीत नाही. दिनासारखा (दिवसाच्या समान) काळ (समय) नेईल तेव्हा तुझें वित्त (संपत्ती) आणि तारुण्य (यौवन) लोपेल (गेली). हरे राम हा मंत्र सोपा जपा.
श्लोक ४२: तुला दंडिती खुडिती कुंभपाकीं । तुला खंडुनी अग्निकुंडांत टाकी । तुला ओढिती सांडसें तोडिती रे । हरे राम हा मंत्र सोपा जपा रे ॥४२॥ अर्थ: तुला दंडित (शिक्षा) करतात, खुडित (कापतात) आणि कुंभपाक (उकळत्या पाण्याच्या भांड्यात) मध्ये टाकतात. तुला खंडित (तोडतात) करतात आणि अग्निकुंडात (आगीच्या भांड्यात) टाकतात. तुला ओढित (ओढतात), सांडस (पिचकारतात) आणि तोडित (तोडतात) आहेत. हरे राम हा मंत्र सोपा जपा.
श्लोक ४३: असा उंच भोगूनियां कल्पकोटी । पुन्हां जन्म घे लक्षचौर्यांशि कोटी । महासंकटीं हिंपुटी जीव सारे । हरे राम हा मंत्र सोपा जपा रे ॥४३॥ अर्थ: उंच (विलक्षण) भोगून (अनुभवून) कल्पकोटी (असंख्य काळ) गेला आहे. पुन्हा जन्म घे आणि लक्षचौर्यांशि (असंख्य) कोटी जन्म घे. महासंकटी (महाभयंकर संकटात) जीव हिंपुटी (घेरला) होतो. हरे राम हा मंत्र सोपा जपा.
श्लोक ४४: नको सोंग छंदें करूं ढोंग कांहीं । नको शिष्यशाखा मठीं सूख नाहीं । महंतीमुळें नाश होतो तपा रे । हरे राम हा मंत्र सोपा जपा रे ॥४४॥ अर्थ: सोंग (अविनय) छंद (छंद) करायला नको. ढोंग (ढोंगीपणा) नको करायला. शिष्यशाखा (शिष्यांची शाखा) मठ (आश्रम) मध्ये सुख नाही. महंतीमुळे (महत्वाकांक्षा) तपा (तपश्चर्या) नाश होते. हरे राम हा मंत्र सोपा जपा.
श्लोक ४५: नको चाउटी वाउगी या जनांसी । हरीचिंतनीं ध्यास लावी मनासी । अमोलीक हा काळ जातो वृथा रे । हरे राम हा मंत्र सोपा जपा रे ॥४५॥ अर्थ: चाउटी (चविष्ट) वाउगी (विकृत) जनांना (लोकांना) सांगायला नको. हरीचिंतनीं (भगवंताच्या चिंतनाने) ध्यास (संकल्प) लाव मनात. अमोलीक (अनमोल) हा काळ (समय) वृथा (वाया) जातो. हरे राम हा मंत्र सोपा जपा.
श्लोक ४६: महा घोर हा थोर संसार मोठा । कळे संतसंगे समूळींच खोटा । कळे भक्ति मुक्ती विरक्तीच गा रे । हरे राम हा मंत्र सोपा जपा रे ॥४६॥ अर्थ: हा विशाल आणि भयंकर संसार खूप मोठा आहे. पण संतांच्या संगतीने त्याचे सर्व खोटेपण कळते. भक्ति, मुक्ती आणि विरक्ती (वैराग्य) हीच खरे आहेत. हरे राम हा मंत्र सोपा जपा.
श्लोक ४७: त्यजा दुष्टसंगा पहारे भल्यासी । करा हीत येऊं नका गर्भवासीं । जसें अंतिंचें दु:ख होतें जिवा रे । हरे राम हा मंत्र सोपा जपा रे ॥४७॥ अर्थ: दुष्टांची संगत सोडा आणि भल्यांची संगत करा. गर्भवासात (गर्भात) येऊ नका. जसे अंताचे (मृत्यूचे) दुःख होते तसाच गर्भवासातील दुःख होतो. हरे राम हा मंत्र सोपा जपा.
श्लोक ४८: बहू भोगितां पूढती नर्क आहे । असें जाणुनी त्या सुखामाजिं राहें । प्रपंचीं उगा मारिसी कां गपा रे । हरे राम हा मंत्र सोपा जपा रे ॥४८॥ अर्थ: खूप भोग घेतल्याने पुढे नरक आहे, असे जाणून त्यात सुखाने राहू नका. प्रपंच (संसार) मध्ये उगा गप्पा मारू नका. हरे राम हा मंत्र सोपा जपा.
श्लोक ४९: कळे साधनें याविणें सर्व निंदी । हरे राम हा मंत्र जो त्यासि वंदी । हरे नाम हे माळिका साधका रे । हरे राम हा मंत्र सोपा जपा रे ॥४९॥ अर्थ: साधनेविना सर्व काही निंदी (नकारात्मक) वाटते. हरे राम हा मंत्र जो जपत असतो त्याला वंदन. हरे नाम हे माळिका (माळेतील मोती) आहे साधकांसाठी. हरे राम हा मंत्र सोपा जपा.
॥ श्रीराममंत्र श्लोकसंख्या ॥४९॥