​

श्रीगणेशाय नमः। श्रीमद्दत्तात्रेयगुरुवे नमः।

अथ ध्यानम्

१. दिगंबरं भस्मसुगंधलेपनं चक्रं त्रिशूलं डमरुं गदांच। पद्मासन्स्थं रविसोमनेत्रं दत्तात्रयं ध्यानमभिष्ट सिद्धिदम्। अर्थ: दिगंबर (वस्त्ररहित), भस्मसुगंध (भस्म सुगंध लेपलेला), चक्र, त्रिशूल, डमरू आणि गदा धारण करणारा. पद्मासनस्थित, रवि आणि सोम नेत्र असलेला, दत्तात्रेयाचे ध्यान अभिष्ट (इच्छित) सिद्धी देणारे आहे.

२. काषायवस्त्रं करदंडधारिणं कमंडलुं पद्मकरेण शंखम्। चक्रं गदाभूषितभूषणाढ्यं श्रीपादराजं शरणं प्रपद्ये। अर्थ: काषायवस्त्र (भगवे वस्त्र), करदंडधारी (हस्तधारी), कमंडलु (पाण्याचा पात्र) धारण करणारा, पद्म (कमळ) आणि शंख घेणारा. चक्र आणि गदाभूषणांनी अलंकृत, श्रीपादराजाच्या चरणांना शरण जातो.

३. कृते जनार्दनो देवस्त्रेतायां रघुनंदनः। द्वापारे रामकृष्णौ च कलौ श्रीपादश्रीवल्लभः। अर्थ: कृते युगात जनार्दन (विष्णू), त्रेता युगात रघुनंदन (राम), द्वापार युगात राम आणि कृष्ण, आणि कलि युगात श्रीपाद श्रीवल्लभ.

ॐ नमोजी विघ्नहरा ।

श्लोक १: ॐ नमोजी विघ्नहरा। गजानना गिरिजाकुमरा। जयजयाजी लंबोदरा। शकदंता शूर्पकर्णा॥ अर्थ: ॐ नमोजी (नमस्कार) विघ्नहर्ता (विघ्न दूर करणारा)। गजानना (गणेश), गिरिजाकुमार (गिरिजेचा पुत्र)। जयजयाजी (जय जय) लंबोदर (मोठ्या पोटाचे). शकदंता (तूटलेला दात) शूर्पकर्ण (मोठे कान)।

श्लोक २: त्रिमूर्तिराजा गुरु तूंचि माझा। कृष्णातिरी वास करुनी ओजा। सद्भक्त तेथे करिती आनंदा। त्या देव स्वर्गी बघती विनोदा॥ अर्थ: त्रिमूर्तिराजा (त्रिमूर्तीचा राजा), गुरु तूंच माझा आहेस। कृष्णातिरी (कृष्णाच्या तीरावर) वास करून ओजा (शक्ती) करतोस। सद्भक्त (सज्जन भक्त) तिथे आनंद करतात। त्या देवाने स्वर्गात विनोद बघतो।

श्लोक ३: जयजयाजी सिद्धमुनी। तूं तारक भवार्णावांतुनी॥ संदेह होता माझे मनी। आजि तुवां कुडें केले॥ अर्थ: जयजयाजी (जय जय) सिद्धमुनी (सिद्ध मुनि)। तू भवार्णावांतून (जन्ममरणाच्या महासागरातून) तारक आहेस। माझ्या मनात संदेह होता। आज तू तो दूर केलास।

श्लोक ४: ऐशी शिष्याची विनंती। ऐकुनि सिद्ध काय बोलती॥ साधु साधु तुझी भक्ति। प्रीती पावो श्रीगुरुचरणी॥ अर्थ: शिष्याची अशी विनंती। ऐकून सिद्ध काय बोलतो। साधु साधु तुझी भक्ति। प्रेमाने श्रीगुरुचरणी प्रीति पावो (श्रीगुरुचरणी प्रेम प्राप्त होवो)।

श्लोक ५: भक्तजनरक्षणार्थ। अवतरला श्रीगुरुनाथ॥ सागरपुत्रांकारणें भगीरथें। गंगा आणिली भूमंडळी॥ अर्थ: भक्तजनांच्या रक्षणासाठी। श्रीगुरुनाथ अवतरला (अवतार घेतला)। सागरपुत्रांच्या (सागराच्या पुत्राच्या) कारणासाठी भगीरथाने। गंगा भूमंडळी (पृथ्वीवर) आणली।

श्लोक ६: तीर्थे असली अपार परी। समस्त सांडुनि प्रीति करी॥ कैसा पावला श्रीदत्ताची। श्रीपादश्रीवल्लभ॥ अर्थ: तीर्थे (तीर्थस्थळे) अपार (असंख्य) आहेत। परंतु समस्त सांडून (सर्व काही सोडून) प्रीति (प्रेम) करतो। कसा श्रीदत्ताच्या (श्रीदत्त) चरणांना प्राप्त होतो। श्रीपाद श्रीवल्लभ।

श्लोक ७: ज्यावरी असे श्रीगुरुची प्रीति। तीर्थमहिमा ऐकावया चित्ती॥ वांच्छा होतसे त्या ज्ञानज्योती। कृपामूर्ति यतिराया॥ अर्थ: ज्याच्या वर श्रीगुरुची प्रीति (प्रेम) असते। तीर्थमहिमा (तीर्थाचे महत्त्व) ऐकावया (ऐकायला) चित्ती (मनात) ठेवतो। त्या ज्ञानज्योती (ज्ञानाच्या ज्योती) ला इच्छा (वांच्छा) होते। कृपामूर्ति (दयाळू) यतिराया (यतीराज).

श्लोक ८: गोकर्णक्षेत्री श्रीपादयती। राहिले तीन वर्षे गुप्ती॥ तेथूनी गुरु गीरीपुरा येती। लोकानुग्रहाकारणें॥ अर्थ: गोकर्णक्षेत्रात (गोकर्णाच्या क्षेत्रात) श्रीपादयती (श्रीपादयती) राहिले तीन वर्षे गुप्त (गुप्तता) करून। तिथून गुरु गीरीपुरा (गीरीपुरा) ला आले। लोकांनुग्रहाच्या (लोकांच्या कल्याणासाठी).

श्लोक ९: श्रीपाद कुरवपुरी असतां। पुढें वर्तली कैसी कथा॥ विस्तारुनी सांग आतां। कृपामूर्ति दातारा॥ अर्थ: श्रीपाद कुरवपुरी (कुरवपुरी) असताना। पुढे कशी कथा वर्तली (विस्तारित झाली). विस्ताराने (तपशीलाने) सांग आतां (आता). कृपामूर्ति (दयाळू) दातारा (दाता).

श्लोक १०: सिद्ध म्हणे नामधारकासी। श्रीगुरु महिमा काय पुससी॥ अनंतरुपे परियेसी। विश्र्वव्यापक परमात्मा॥ अर्थ: सिद्ध (सिद्ध) म्हणतो नामधारकाला (नामस्मरण करणाऱ्याला). श्रीगुरुची महिमा (महत्ता) काय विचारतोस। अनंतरुपे (असंख्य रूपांनी) परियेसी (फिरतोस). विश्वव्यापक (सर्वत्र व्यापलेला) परमात्मा (सर्वोच्च आत्मा).

श्लोक ११: सिद्ध म्हणे ऐक वत्सा । अवतार झाला श्रीपादहर्षा ॥ पूर्ववृत्तांत ऐकिला ऐसा । कथा सांगितली विप्रस्त्रियेची ॥ अर्थ: सिद्ध (सिद्ध मुनि) म्हणतो, ऐक वत्सा (मुला). श्रीपादहर्षाचा (श्रीपादांचा) अवतार झाला. पूर्ववृत्तांत (पूर्वीची घटना) ऐकिली (ऐकली) आहे, अशी कथा विप्रस्त्रियेची (ब्राह्मण स्त्रीची) सांगितली.

श्लोक १२: श्रीगुरु म्हणती जननीसी । आम्हा ऐसा निरोप देसी ॥ अनित्य शरीर तूं जाणसी । काय भरवंसा जिविताचा ॥ अर्थ: श्रीगुरु जननीला (मातेला) म्हणतात, आम्हाला असा निरोप देतोस. अनित्य (अस्थिर) शरीर तू जाणतोस. काय भरवसा (विश्वास) जिविताचा (जीवनाचा)?

श्लोक १३: श्रीगुरुचरित्र कथामृत । सेवितां वांच्छा अधिक होत ॥ शमन करणार समर्थ । तूचि एक कृपासिंधु ॥ अर्थ: श्रीगुरुचरित्र (श्रीगुरुचे चरित्र) कथामृत (कथेचे अमृत) आहे. सेवितां (सेवा करताना) वांच्छा (इच्छा) अधिक होते. शमन (शांत) करणारा समर्थ (सामर्थ्यवान) तूच एक कृपासिंधु (दयाळू सागर) आहेस.

श्लोक १४: ऐकुनि शिष्याचे वचन । संतोष करी सिद्ध आपण ॥ श्रीगुरु चरित्र कामधेनू जाण । सांगता झाला विस्तारे ॥ अर्थ: शिष्याचे (शिष्याचे) वचन (बोल) ऐकून, सिद्ध (सिद्ध मुनि) संतोष (संतोष) करतो. श्रीगुरु चरित्र (श्रीगुरुचे चरित्र) कामधेनू (इच्छापूर्ती गाय) आहे, असे जाणतो. सांगताना (कथा सांगताना) विस्ताराने (तपशीलाने) सांगतो.

श्लोक १५: ऐक शिष्या शिरोमणी । धन्य धन्य तुझी वाणी ॥ तुझी भक्ति श्रीगुरुचरणी । लीन झाली परियेसी ॥ अर्थ: ऐक (ऐक), शिष्या शिरोमणी (शिष्या शिरोमणी), धन्य (धन्य) तुझी वाणी (वाणी). तुझी भक्ति (भक्ती) श्रीगुरुचरणी (श्रीगुरुच्या चरणी) लीन (विलीन) झाली आहे.

श्लोक १६: विनवी शिष्य नामांकित । सिद्ध योगियातें पुसत ॥ सांगा स्वामी वृत्तांत । श्रीगुरुचरित्र विस्तारें ॥ अर्थ: शिष्य नामांकित (नावे घेणारा) विनवतो, सिद्ध योगियाला (सिद्ध मुनिला) विचारतो. स्वामीचे (गुरुचे) वृत्तांत (घटना) सांगा. श्रीगुरुचरित्र (श्रीगुरुचे चरित्र) विस्ताराने सांगतो.

श्लोक १७: ऐक शिष्या नामकरणी । श्रीगुरुभक्त शिखामणी ॥ तुझी भक्ति श्रीगुरुचरणी । लीन झाली निर्धारे ॥ अर्थ: ऐक (ऐक), शिष्या नामकरणी (नाव करणारा), श्रीगुरुभक्त शिखामणी (श्रीगुरुभक्तांचा प्रमुख). तुझी भक्ती (भक्ती) श्रीगुरुचरणी (श्रीगुरुच्या चरणी) लीन (विलीन) झाली आहे.

श्लोक १८: ध्यान लागले श्रीगुरुचरणी । तृप्ति नोव्हें अंतःकरणी ॥ कथामृत संजिवनी । आणिक निरोपावी दातारा ॥ अर्थ: ध्यान (ध्यान) श्रीगुरुचरणी (श्रीगुरुच्या चरणी) लागले आहे. तृप्ति (संतोष) अंतःकरणी (मनात) नाही. कथामृत (कथेचे अमृत) संजीवनी (जीवनदान) आहे. आणखी निरोप (संदेश) दातारा (दाता) ने द्यावे.

श्लोक १९: अज्ञान तिमिर रजनीत । निजलो होतो मदोन्मत्त ॥ श्रीगुरुचरित्र वचनामृत । प्राशन केले दातारा ॥ अर्थ: अज्ञान तिमिर (अज्ञानाचा अंधार) रजनीत (रात्रीत), निजलो (झोपलो) होतो मदोन्मत्त (अहंकारी). श्रीगुरुचरित्र (श्रीगुरुचे चरित्र) वचनामृत (वचनाचे अमृत) प्राशन (पान) केले दातारा (दाता).

श्लोक २०: स्वामी निरोपिलें आम्हांसी । श्रीगुरु आले गाणगापुरासी ॥ गौप्यरुपें अमरपुरासी । औदुंबरी असती जाण ॥ अर्थ: स्वामीने (गुरुने) आम्हांला निरोप दिला. श्रीगुरु गाणगापुर (गाणगापुर) ला आले. गोप्यरुपे (गुप्त स्वरूपात) अमरपुर (अमरपुर) ला गेले. औदुंबरी (औदुंबराच्या झाडाखाली) असतात, असे जाण.

श्लोक २१: सिद्ध म्हणे नामधारका । ब्रह्मचारी कारणिका ॥ उपदेशी ज्ञान विवेका । तये प्रेत जननीसी ॥ अर्थ: सिद्ध म्हणतो नामधारकाला (नामस्मरण करणाऱ्याला), ब्रह्मचारी कारणिका (ब्रह्मचारी आहेस). उपदेशी ज्ञान आणि विवेका (विवेकाचे) ज्ञान प्रेत (भूत) जननीला (मातेच्या) देते.

श्लोक २२: तुझा चरणसंपर्क होता । झाले ज्ञान मज आतां ॥ परमार्थी मन ऐकता । झाले तुझे प्रसादें ॥ अर्थ: तुझ्या चरणांच्या संपर्काने, ज्ञान मज आतां (आत आले). परमार्थी मन (उच्चात्मा) ऐकताना, तुझे प्रसाद (आशीर्वाद) झाले.

श्लोक २३: लोटांगणे श्रीगुरुसी । जाऊनि राजा भक्तिसी ॥ नमस्कारी विनयेसी । एकभावें करुनियां ॥ अर्थ: श्रीगुरुच्या लोटांगणां (परिक्रमा) ने, राजा भक्तिसह (भक्तिपूर्ण) जातो. नमस्कार विनयाने (विनम्रतेने) करतो, एकभावे (एकाग्रतेने) करतो.

श्लोक २४: शिष्यवचन परिसुनी । सांगता झाला सिद्धमुनी ॥ ऐक भक्ता नामकरणी । श्रीगुरुचरित्र अभिनव ॥ अर्थ: शिष्याचे वचन (बोल) ऐकून, सांगता (कथा सांगताना) सिद्धमुनि (सिद्ध मुनि) झाला. ऐक (ऐक), भक्त नामकरणी (नाव करणारा), श्रीगुरुचरित्र (श्रीगुरुचे चरित्र) अभिनव (नवीन) आहे.

श्लोक २५: सिद्ध म्हणे ऐक बाळा । श्रीगुरुची अगम्य लीला ॥ सांगता न सरे बहुकाळा । साधारण मी सांगतसे ॥ अर्थ: सिद्ध म्हणतो, ऐक बाळा. श्रीगुरुची अगम्य (अव्यक्त) लीला (कथा) आहे. सांगता (कथा सांगताना) बहुकाळा (खूप वेळ) जातो. साधारण (साधारण) मी सांगतो.

श्लोक २६: श्रीगुरु म्हणती ब्राह्मणासी । नको भ्रमुरे युक्तिसी ॥ वेदांत न कळे ब्रह्मयासी । अनंत वेद असती जाण ॥ अर्थ: श्रीगुरु ब्राह्मणाला म्हणतात, नको भ्रमुरे (भ्रम करू नको) युक्तिसी (युक्ति). वेदांत (वेदांचे अंत) न कळे ब्रह्मयासी (ब्रह्माला). अनंत वेद (वेदांचे अनंत) आहेत, असे जाण.

श्लोक २७: चतुर्वेद विस्तारेसी । श्रीगुरु सांगती विप्रासी ॥ पुढे कथा वर्तली कैसी । विस्ताराची दातारा ॥ अर्थ: चतुर्वेद (चार वेद) विस्तारित सांगते. श्रीगुरु विप्राला (ब्राह्मणाला) सांगतात. पुढे कथा (कथा) कशी वर्तली (विस्तारित झाली), विस्ताराची दातारा (दाता).

श्लोक २८: नामधारक म्हणे सिद्धासी । पुढील कथा सांगा आम्हांसी ॥ उल्हास होतो मानसी । श्रीगुरुचरित्र अति गोड ॥ अर्थ: नामधारक (नामस्मरण करणारा) सिद्धाला म्हणतो, पुढील कथा (कथा) आम्हाला सांगा. मानसी (मनात) उल्हास (आनंद) होतो, श्रीगुरुचरित्र (श्रीगुरुचे चरित्र) अति गोड (अत्यंत गोड) आहे.

श्लोक २९: पुढे कथा कवणेपरी । झाली असे गुरुचरित्री ॥ निरुपावे विस्तारी । सिद्धमुनी कृपासिंधु ॥ अर्थ: पुढे कथा (कथा) कवणेपरी (कशाप्रकारे) झाली, असे गुरुचरित्री (गुरुच्या चरित्रात). विस्तारी (विस्तारित) निरुपावे (वर्णावे), सिद्धमुनि (सिद्ध मुनि) कृपासिंधु (कृपासागर).

श्लोक ३०: श्रीगुरुचरित्र सुधारस । तुम्ही पाजिला आम्हांस ॥ परी तृप्त नव्हे गा मानस । तृषा आणिक होतसे ॥ अर्थ: श्रीगुरुचरित्र (श्रीगुरुचे चरित्र) सुधारस (अमृत) आहे. तुम्ही आम्हाला पाजिले (पाजले). परंतु मानस (मन) तृप्त (संतुष्ट) झाले नाही, तृषा (तृष्णा) आणखी वाढत आहे.

श्लोक ३१: सिद्ध म्हणे नामधारका । पुढें अपूर्व झाले ऐका ॥ योगेश्र्वर कारणिका । सांगे स्त्रियांचे स्वधर्म ॥ अर्थ: सिद्ध नामधारकाला (नामस्मरण करणाऱ्या भक्ताला) म्हणतो, पुढे अपूर्व (असामान्य) काही झाले, ऐका. योगेश्वर कारणिका (योगेश्वराची कारणिका), स्त्रियांच्या स्वधर्माची (कर्तव्याची) सांगते.

श्लोक ३२: पतिव्रतेची रीती । सांगे देवासी बृहस्पती ॥ सहगमनाची फलश्रुती । येणेपरी निरुपिली ॥ अर्थ: पतिव्रतेची (पतिव्रतेची) रीती (नीती), बृहस्पती देवांना (देवांना) सांगतो. सहगमनाची (पतीच्या बरोबर जाण्याची) फलश्रुती (फळश्रुती) याप्रकारे निरुपिली (वर्णन केली).

श्लोक ३३: श्रीगुरु आले मठासी । पुढे कथा वर्तली कैसी ॥ विस्तारुनि आम्हांसी । निरुपावें स्वामिया ॥ अर्थ: श्रीगुरु मठात आले. पुढे कथा कशी वर्तली (विस्तारित झाली). विस्तारून (तपशीलाने) आम्हाला (आम्हाला) सांगावे, स्वामिया.

श्लोक ३४: श्रीगुरु म्हणती दंपतीसी । ऐका पाराशरऋषी ॥ तया काश्मीररायासी । रुद्राक्षमहिमा निरुपिला ॥ अर्थ: श्रीगुरु दंपतीला (दंपतीला) म्हणतात, ऐका पाराशरऋषी (ऋषी पाराशर). त्यांनी काश्मीरराजाला (काश्मीरच्या राजाला) रुद्राक्षमहिमा (रुद्राक्षाचा महिमा) निरुपिला (वर्णन केला).

श्लोक ३५: पुढें कथा वर्तली कैसी । विस्तारुनि सांगा वहिली ॥ मति माझी असे वेधिली । श्रीगुरुचरित्र ऐकावया ॥ अर्थ: पुढे कथा (कथा) कशी वर्तली (विस्तारित झाली), विस्तारून सांगावी. माझी मति (बुद्धि) वेधली (आकृष्ट) आहे, श्रीगुरुचरित्र ऐकण्यासाठी.

श्लोक ३६: गांणगापुरी असतां श्रीगुरु । महिमा झाला अपरंपारु ॥ सांगता नये विस्तारु । तावन्मात्र सांगतसे ॥ अर्थ: गांणगापुरीत असताना श्रीगुरुचा महिमा अपरंपार (असीम) झाला. विस्ताराने सांगता येत नाही, तावन्मात्र (थोडक्यात) सांगतो.

श्लोक ३७: ऐसा श्रीगुरु दातारु । भक्तजना कल्पतरु ॥ सांगता झाला आचारु । कृपा करुनि विप्रांसी ॥ अर्थ: असा श्रीगुरु दातारु (दाता) आहे, भक्तजनांसाठी कल्पतरु (इच्छापूर्ती वृक्ष) आहे. सांगता (कथा सांगताना) आचारु (वर्णन करतो), कृपा करुनि विप्रांना (ब्राह्मणांना).

श्लोक ३८: आर्त झालो मी तृषेचा । घोट भरवीं गा अमृताचा ॥ चरित्रभाग सांगे श्रीगुरुचा । माझे मन निववी वेगी ॥ अर्थ: मी तृषेचा (तृषेचा) आर्त (दुःखी) झालो आहे, घोट भरवीं (घोट अमृत) पाज. श्रीगुरुचा चरित्रभाग (चरित्राचा भाग) सांग, माझे मन वेगी (लवकर) निववी.

श्लोक ३९: सिद्ध म्हणे नामधारका । अपूर्व झाले ऐका ॥ साठ वर्षे वांझ देखा । पुत्रकन्या प्रसवली ॥ अर्थ: सिद्ध नामधारकाला (नामस्मरण करणाऱ्या भक्ताला) म्हणतो, अपूर्व (असामान्य) काही झाले, ऐका. साठ वर्षे वांझ (निपुत्रिक) स्त्रीने पुत्र आणि कन्या प्रसवली.

श्लोक ४०: सिद्ध म्हणे नामधारका । अपूर्व वर्तले आणिक ऐका ॥ वृक्ष झाला काष्ट सुका । विचित्र कथा परियेसा ॥ अर्थ: सिद्ध नामधारकाला (नामस्मरण करणाऱ्या भक्ताला) म्हणतो, अपूर्व (असामान्य) काही वर्तले (घडले), आणखी ऐका. वृक्ष (वृक्ष) सुका (सुकला) काष्ट (लाकूड) झाला. विचित्र (विलक्षण) कथा परियेसा (परियेसा).

श्लोक ४१: जयजयाजी सिद्धमुनी । तू तारक या भवार्णवांतुनी ॥ नानाधर्म विस्तारुनि । श्रीगुरुचरित्र निरुपिले ॥ अर्थ: जयजयाजी (जयजयकार) सिद्धमुनी (सिद्धमुनि), तू या भवार्णव (संसारसागर) यातून तारक (तारणारा) आहेस. नानाधर्म (विविध धर्म) विस्तारून श्रीगुरुचरित्र (श्रीगुरुचे चरित्र) निरुपिले (वर्णन केले).

श्लोक ४२: मागें कथानक निरुपिले । सायंदेव शिष्य भले ॥ श्रीगुरुंनी त्यांसी निरुपिलें । कलत्र पुत्र आणि म्हणती ॥ अर्थ: पूर्वीच्या (मागच्या) कथानकाचे निरुपण (वर्णन) केले, सायंदेव शिष्य (शिष्य) भले (चांगले). श्रीगुरुंनी त्यांना (त्यांच्या) कलत्र (पत्नी), पुत्र आणि अन्य गोष्टी सांगितल्या.

श्लोक ४३: श्रीगुरु म्हणती द्विजासी । या अनंत व्रतासी ॥ सांगेन ऐका तुम्हांसी । पूर्वी बहुती आराधिले ॥ अर्थ: श्रीगुरु द्विज (ब्राह्मण) ला म्हणतात, या अनंत (असंख्य) व्रत (व्रत) तुम्हांला सांगतो, ऐका. पूर्वी अनेकांनी आराधिले (पूजा केली).

श्लोक ४४: श्रीगुरु माझा मलिकार्जुन । पर्वत म्हणजे श्रीगुरु भुवन ॥ आपण नये आतां येथून । सोडून चरण श्रीगुरुचे ॥ अर्थ: श्रीगुरु माझा मलिकार्जुन आहे. पर्वत म्हणजे श्रीगुरु भुवन (श्रीगुरुचे स्थान). आपण आता येथून नको जाऊ. श्रीगुरुचे चरण सोडून नको जाऊ.

श्लोक ४५: तू भेटलासी मज तारक । दैन्य गेले सकळहि दुःख ॥ सर्वाभीष्ट लाधले सुख । श्रीगुरुचरित्र ऐकतां ॥ अर्थ: तू मला भेटलास, तारणारा (तारणारा) आहेस. दैन्य (दुःख) गेले, सर्व दुःख गेले. सर्व अभिष्ट (इच्छित) सुख मिळाले, श्रीगुरुचरित्र (श्रीगुरुचे चरित्र) ऐकताना.

श्लोक ४६: गाणगापुरीं असतां श्रीगुरु । ख्याती झाली अपारु ॥ लोक येती थोरथोरु । भक्त बहुत झाले असती ॥ अर्थ: गाणगापुरीत असताना श्रीगुरुची ख्याती (प्रसिद्धी) अपरंपार (असीम) झाली. लोक मोठमोठे (थोर) आले. भक्त खूप झाले असतात.

श्लोक ४७: सांगेन ऐका कथा विचित्र । जेणें होय पतित पवित्र ॥ ऐसे हें गुरुचरित्र । तत्परतेसी परियेसी ॥ अर्थ: मी तुम्हाला विचित्र (विलक्षण) कथा सांगतो, ऐका. ज्यामुळे पतित (पापी) पवित्र (पवित्र) होतो. हे गुरुचरित्र असे (गुरुचरित्र) तत्परतेने सांगतो.

श्लोक ४८: श्रीगुरु नित्य संगमासी । जात होते अनुष्ठानासी ॥ मार्गांत शूद्र परियेसी । शेती आपुल्या उभा असे ॥ अर्थ: श्रीगुरु नित्य (दररोज) संगम (संगम) ला जात होते अनुष्ठान (पूजा) करायला. मार्गात शूद्र (शूद्र) परियेसी (शेतात) आपली शेती उभा असतो.

श्लोक ४९: त्रिमूर्तीचा अवतार । वेषधारी झाला नर ॥ राहिले प्रीती गाणगापुर । कवण क्षेत्र म्हणूनिया ॥ अर्थ: त्रिमूर्तीचा (ब्रह्मा, विष्णू, महेश) अवतार (अवतार) वेषधारी (वेश बदलून) नर (मानव) झाला. गाणगापुरला (गाणगापुरी) प्रीतीने (प्रेमाने) राहिले. कोणते क्षेत्र म्हणून ते ठरवले.

श्लोक ५०: तेणे मागितला वर । राज्यपद धुरंधर ॥ प्रसन्न झाला त्यासी गुरुवर । दिधला वर परियेसा ॥ अर्थ: त्याने वर (वर) मागितला. राज्यपद (राज्यपद) धुरंधर (मागितले). गुरुवर (गुरु) प्रसन्न (संतुष्ट) झाले आणि त्याला वर दिला.

श्लोक ५१: राजभेटी घेउनी । श्रीपाद आले गाणगाभुवनी ॥ योजना करिती आपुले मनीं । गौप्य रहावे म्हणूनिया ॥ अर्थ: राजभेट (राजाची भेट) घेऊन, श्रीपाद (श्रीपाद) गाणगाभुवनी (गाणगापुरीत) आले. आपल्या मनात योजना (योजना) करतात, गौप्य (गोपनीय) राहावे म्हणून.

श्लोक ५२: म्हणे सरस्वती गंगाधर । श्रोतया करी नमस्कार ॥ कथा ऐका मनोहर । सकळाभीष्ट लाधेल ॥ अर्थ: सरस्वती आणि गंगाधर (शंकर) म्हणतात, श्रोत (ऐकणाऱ्यांना) नमस्कार करतात. कथा (कथा) मनोहर (मनमोहक) आहे, ती ऐका. सर्व अभिष्ट (इच्छित) लाभ (प्राप्त) होईल.

॥ इति श्रीगुरुचरित्रकथाकल्पतरौ सिद्धनामधारकसंवादे द्विपंचाशत् श्र्लोकात्मकं गुरुचरित्र संपूर्णम् ॥ अर्थ: अशा प्रकारे श्रीगुरुचरित्रकथाकल्पतरु (श्रीगुरुचरित्र कथा कल्पतरु) मध्ये सिद्ध (सिद्ध मुनि) आणि नामधारक (नामस्मरण करणारा) यांच्या संवादात द्विपंचाशत् (५२) श्लोकांचे गुरुचरित्र पूर्ण झाले.