​तप्त सुवर्णासमान । उभय पीतांबर जाण ।

एक कासे विराजमान । दुजा प्रावरण शोभत ॥ २०१ ॥
ब्रह्मण्यदेवो श्रीकृष्ण । लक्ष्मी डावलूनि पूर्ण ।
दक्षिणांगीं विप्रचरण । श्रीवत्सलांछन गोविंद ॥ २०२ ॥

कटिसूत्रब्रह्मसूत्रकिरीटकटकाङ्गदैः ।
हारनूपुरमुद्राभिः कौस्तुभेन विराजितम् ॥ ३१ ॥
वनमालापरीताङ्गं, मूर्तिमद्‌भिर्निजायुधैः ।
कृत्वोरौ दक्षिणे पादमासीनं पङ्कजारुणम् ॥ ३२ ॥

कंठीं कौस्तुभ सोज्वळा । कटीं मिरवे रत्‍नमेखळा ।
ब्रह्मसूत्र रुळे गळा । आपाद वनमाळा शोभत ॥ २०३ ॥
माथां मुकुटाचें खेवणें । लखलखीत अनर्घ्य रत्‍नें ।
कीर्तिमुखें बाहुभूषणें । वीरकंकणें विचित्रें ॥ २०४ ॥
यंत्रउपास्ती उपासका । तैशा कराग्रीं करमुद्रिका ।
त्रिकोण षट्कोण कर्णिका । जडितमाणिका शास्त्रोक्त ॥ २०५ ॥
वैजयंतीचा सोहळा । पदक एकावळी गळां ।
नाना रत्‍नें हार मुक्ताफळा । तुळशीमाळा सुगंधा ॥ २०६ ॥
दोनी मोतीलग पदर । रत्‍नें जडित पीतांबर ।
किंकिणी क्षुद्रघंटिका विचित्र । मनोहर शोभती ॥ २०७ ॥
वांकीअंदुवांचा गजर । चरणीं नूपुरांचा झणत्कार ।
रुळे बिरुदांचा तोडर । मनोहर हरिचरणीं ॥ २०८ ॥
रातोत्पलां कठिणपण । त्यांहूनि सुकुमार चरण ।
घवघवीत श्रीकृष्ण । शोभा संपूर्ण शोभत ॥ २०९ ॥
शंख चक्र गदा कमळ । मूर्तिमंत आयुधें सकळ ।
आश्रऊनि पिंपळ । बैसला केवळ वीरासनीं ॥ २१० ॥
त्या वीरासनाचें लक्षण । तळीं सूनि दक्षिण चरण ।
त्याचि मांडीवरी जाण । वामचरण आलोहित ॥ २११ ॥
लाजवूनि संध्यारागासी । उणें आणोनि बाळसूर्यासी ।
चरणशोभा हृषीकेशीं । अतिदीप्तीसीं आरक्त ॥ २१२ ॥

मुसलावशेषायःखण्डकृतेषुर्लुब्धको जरा ।
मृगास्याकारं तच्चरणं विव्याध मृगशङ्कया ॥ ३३ ॥

करूनि निजकुळाची होळी । सरस्वतीतीरीं वनमाळीं ।
टेंकोनि बैसला पिंपळातळीं । चरणनवाळी आरक्त ॥ २१३ ॥
आरक्त श्रीकृष्णचरण । भावूनि मृगमुखासमान ।
जराव्याधें विंधिला बाण । अतिसत्राण भेदिला ॥ २१४ ॥
ब्रह्मशापाचें मुसल घन । यादवीं पिष्ट करितां जाण ।
उरला अवशेष लोहकण । तो समुद्रीं जाण टाकिला ॥ २१५ ॥
तो पडतांचि समुद्रजळीं । त्यातें मीन सगळेंचि गिळी ।
त्या मीनातें जराव्याध गळीं । जाळ्यामेळीं आकळित ॥ २१६ ॥
व्याध करी मीनविदारण । तंव निघाला तो लोहकण ।
त्याचा जरव्याधें केला बाण । तेणें कृष्ण चरण विंधिला ॥ २१७ ॥
मत्सयोदरींचा लोहघन । त्याचा केलिया दृढ बाण ।
थोर पारधी साधे संपूर्ण । व्याधें जाणोनि बाण तो केला ॥ २१८ ॥
भेदावया कृष्णचरण । मुळीं ब्रह्मशापचि कारण ।
यालागीं जराव्याधाचा बाण । कृष्णचरणीं पूर्ण खडतरला ॥ २१९ ॥
व्याधें अवचितें विंधिला । परी कृष्ण नाहीं दचकला ।
बाण सत्राणें खडतरला । तेणें सुखी झाला श्रीकृष्ण ॥ २२० ॥

चतुर्भुजं तं पुरुषं दृष्ट्वा स कृतकिल्बिषः ।
भीतः पपात शिरसा पादयोरसुरद्विषः ॥ ३४ ॥

बाण श्रीकृष्णचरणीं पूर्ण भेदला । जराव्याधाचा हात निवाला ।
म्हणे म्यां मोठा मृग विंधिला । म्हणोनि धांवला धरावया ॥ २२१ ॥
देखोनि चतुर्भुज पुरुषासी । भय सुटलें जराव्याधासी ।
म्हणे मज घडल्या महापापराशी । परमपुरुषासी विंधिलें ॥ २२२ ॥
म्हणे कटकटा रे अदृष्टा । आचरविलें कर्मा दुष्टा ।
ऐशिया मज महापापिष्ठा । दुःखदुर्घटा कोण वारी ॥ २२३ ॥
जगाचा परमात्मा श्रीहरी । तो म्यां विंधिला बाणेंकरीं ।
माझ्या पापासमान थोरी । नाहीं संसारीं आनासी ॥ २२४ ॥
भयें सुटला थोर कंप । मज घडलें महापाप ।
जगाचें जें ध्येय स्वरूप । त्यासी संताप म्यां दिधला ॥ २२५ ॥
ज्याचे अमर वंदिती चरण । ज्यासी संत येती लोटांगण ।
त्या श्रीकृष्णासी विंधिला बाण । पाप संपूर्ण मज घडलें ॥ २२६ ॥
अवचटें आत्महत्या घडे । तें पाप कदा न झडे ।
जगाचा आत्मा कृष्ण वाडेंकोडें । ते आत्महत्या पडे मस्तकीं माझे ॥ २२७ ॥
जगाचें आत्महनन । कर्ता मी एक पापी पूर्ण ।
त्या पापाचें पुरश्चरण । सर्वथा जाण दिसेना ॥ २२८ ॥
प्रमादें ब्रह्महत्या घडे । तेणें पापें तो समूळ बुडे ।
तें पूर्णब्रह्म म्यां मूढे । बाणें सदृढें विंधिलें ॥ २२९ ॥
पापकर्मा मी व्याधरूप । तेणें म्यां जोडलें पाप अमूप ।
कृष्ण परमात्मा चित्स्वरूप । त्यासीही संताप दिधला म्यां ॥ २३० ॥
येणें अनुतापें तप्त पूर्ण । धांवोनि घाली लोटांगण ।
श्रीकृष्णाचे श्रीचरण । मस्तकीं जाण दृढ धरिले ॥ २३१ ॥
मर्दी दैत्यांचा अभिमान । मधुद्वेष्टा जो मधुसूदन ।
त्याचे दृढ धरूनि चरण । करी रुदन अट्टहासें ॥ २३२ ॥
चरणीं घातली परम मिठी । उठवितां कदा नुठी ।
मज क्षमा करीं कृपादृष्टीं । कृपाळू सृष्टीं तूंचि एक ॥ २३३ ॥

अजानता कृतमिदं पापेन मधुसूदन ।
क्षन्तुमर्हसि पापस्य उत्तमश्लोक मेऽनघ ॥ ३५ ॥

अतिभीत जराव्याध । म्हणे मी पापात्मा अतिअशुद्ध ।
नेणतां घडला हा अपराध । लिंगभेद मज घडला ॥ २३४ ॥
जो ईश्वरप्रतिमा उच्छेदी । तो महापापी लिंगभेदी ।
त्या तुज ईश्वरासी म्यां दुर्बुद्धीं । अदृष्टविधीं विंधिलें ॥ २३५ ॥
ऐसा मी पापी पापाकर्मा । महापापी पापात्मा ।
माझा अपराध करावा क्षमा । पुरुषोत्तमा कृपाळुवा ॥ २३६ ॥
तूं कृपाळु त्रिजगतीं । गर्भीं राखिला परीक्षिती ।
गजेंद्राचें अतिआकांतीं । उडी कृपामूर्ती घातली ॥ २३७ ॥
पांडव जळतां जोहरीं । तुवां काढिले विवरद्वारीं ।
शेखीं अर्जुनाचा कैवारी । घेशी जुंझारी भीष्मासीं ॥ २३८ ॥
द्रौपदीचे अतिसांकडीं । धांवलासी लवडसवडीं ।
तिळभरी न दिसतां उघडी । नेसतीं लुगडीं तूं होसी ॥ २३९ ॥
ऐसी कृपाळुत्वाची ख्याती । श्रुतिपुराणें वाखाणिती ।
तुझी उत्तम श्लोककीर्ती । ऋषि वर्णिती महासिद्ध ॥ २४० ॥
नेणतां आचरलों दुष्कर्मा । तें मज करावया क्षमा ।
तूं कृपाळु परमात्मा । पुरुषोत्तमा क्षमाशीळ ॥ २४१ ॥
अजामिळ दुराचारी । पुत्रलोभें नाम उच्चारी ।
त्याचे पापाची झाली बोहरी । ऐशी निष्पाप थोरी नामाची ॥ २४२ ॥
नामें निष्पाप दुर्मती । नामें निष्पाप पितृघाती ।
नामें दुराचारी तरती । हे निष्पाप ख्याती नामाची ॥ २४३ ॥

यस्यानुस्मरणं नॄणामज्ञानध्वान्तनाशनम् ।
वदन्ति तस्य ते विष्णो मयासाधु कृतं प्रभो ॥ ३६ ॥

ज्या विष्णूचें नामस्मरण । कोटीजन्मांचें घन अज्ञान ।
नराचें निर्दाळी पूर्ण । सकळ कल्याणदायक ॥ २४४ ॥
ऐसें ज्याचे नामस्मरण । त्याचे स्वरूपासी म्यां जाण ।
निजबळें विंधिला निर्वाण बाण । अपराध पूर्ण हा माझा ॥ २४५ ॥
ज्याचें अगाध महिमान । सदा वर्णिती साधु सज्जन ।
जो स्वरूपें सच्चिद्‌घन । स्वामी श्रीकृष्ण जगाचा ॥ २४६ ॥
जगाचें जीवन श्रीकृष्ण । त्या कृष्णासही मी आपण ।
विंधिला निर्वाणींचा बाण । हा अपराध पूर्ण पैं माझा ॥ २४७ ॥
त्रैलोक्यराजा कृष्ण समर्थ । तो म्यां केला राजघात ।
जगाचा आत्मा श्रीकृष्णनाथ । तो आत्मघात म्यां केला ॥ २४८ ॥
श्रीकृष्ण जगाचा जनिता । त्या म्यां केलें पितृघाता ।
जगप्रतिपाळणीं श्रीकृष्णमाता । त्या मातृघाता म्यां केलें ॥ २४९ ॥
श्रीकृष्ण ब्राह्मण ब्रह्मबोध । तो म्यां केला ब्रह्मवध ।
याहीहोनि अगाध । जगीं अपराध असेना ॥ २५० ॥
राजघात आत्मघात । मातृपितृ-ब्रह्मघात ।
मजचि घडला समस्त । जे म्यां श्रीकृष्णनाथ विंधिला ॥ २५१ ॥

तन्माऽऽशु जहि वैकुण्ठ पाप्मानं मृगलुब्धकम् ।
यथा पुनरहं त्वेवं न कुर्यां सदतिक्रमम् ॥ ३७ ॥

ऐशिया मज पापरूपासी । कृपा करावी हृषीकेशी ।
निष्कृती होय पापासी । त्या उपायासी करीं वेगीं ॥ २५२ ॥
कोरडिये कृपेचा संबंध । तेणें न फिटे दोषबाध ।
माझा जेव्हां तूं करीसी वध । तेव्हां मी शुद्ध होईन ॥ २५३ ॥
मी लुब्धक पापबुद्धी । मृगलोभी पशुपारधी ।
त्या मज तूं निजहस्तें वधीं । तैं मी त्रिशुद्धी उद्धरलों ॥ २५४ ॥
जेणें देहें केलें पापकर्मा । तो देह निवटीं पुरुषोत्तमा ।
पुढती ऐशिया असत्कर्मा । न करीं अधर्मा तें करीं ॥ २५५ ॥
बाण विंधिला तुझिया पायां । हें अगाध पाप केलें काया ।
तीसी शीघ्र वधावें यदुराया । तैं महापापा या होय निस्तारु ॥ २५६ ॥
जेणें देहें केलें पापाचरण । त्याचें प्रायश्चित्त हेंचि पूर्ण ।
करीं निजहस्तें देहदंडण । म्हणोनि चरण दृढ धरिले ॥ २५७ ॥
देहें केलें पापाचरण । देहलोभी तो पापी पूर्ण ।
स्थूल लिंग आणि कारण । यांचें करीं छेदन निजतेजचक्रें ॥ २५८ ॥

यस्यात्मयोगरचितं न विदुर्विरिञ्चो
रुद्रादयोऽस्य तनयाः पतयो गिरां ये ।
त्वन्मायया पिहितदृष्टय एतदञ्जः
किं तस्य ते वयमसद्‌गतयो गृणीमः ॥ ३८ ॥

देहसंभवाचें मूळ जाण । स्थूल सूक्ष्म आणि कारण ।
यासी नातळतां तूं श्रीकृष्ण । चतुर्भुज संपूर्ण देह धरिसी ॥ २५९ ॥
स्थूल-सूक्ष्म-कारणता । ये तिन्ही त्रिगुणेसीं नातळतां ।
तूं योगमायेचिया सत्ता । नाना अवतारता देह धरिसी ॥ २६० ॥
नवल तुझा लीलाविग्रहो । मत्स्य कूर्म श्वेतवराहो ।
होतां न धरिसी संदेहो । जन्मभयो तुज नाहीं ॥ २६१ ॥
वोडवल्या जन्म एक । ब्रह्मादिक होती रंक ।
तो तूं अवतार अनेक । धरीसी निःशंक निजात्मतां ॥ २६२ ॥
अदृष्टाचिये निजगतीं । देहासी नाना भोग होती ।
तूं अदृष्टेंवीण श्रीपती । नाना भोगसंपत्ती भोगिसी ॥ २६३ ॥
आयुष्य तंववरी देहधारण । वेदें नेमस्त केलें जाण ।
नवल तुझें लीलाविदान । आयुष्येंवीण देह धरिसी ॥ २६४ ॥
काळसत्ता दुर्धर पूर्ण । ब्रह्मादिकां अलोट मरण ।
तुज काळ वेळ नसतां जाण । स्वलीला मरण दाविसी ॥ २६५ ॥
तुझे योगमायेची योगगती । लीलाविग्रहें देहस्थिती ।
अतर्क्य सर्वांसी सर्वार्थीं । तेही उपपत्ती निर्धारीं ॥ २६६ ॥
ब्रह्मा जगाचा आदिकर्ता । त्यासाही न कळे तुझी सत्ता ।
तूं नाना अवतारीं देह धरिता । त्याचा कर्ता नव्हे ब्रह्मा ॥ २६७ ॥
तूं स्वलीला देह कैसा धरिसी । अवतारचरित्रें कैसी करिसी ।
कैसेनि तो देहो सांडिसी । हें ब्रह्मादिकांसी कळेना ॥ २६८ ॥
ज्यासी तूं मानिसी अतिसन्मानीं । सदाशिव जो कां त्रिकाळज्ञानी ।
त्यासीही अतर्क्य तुझी करणी । शार्ङ्गपाणी श्रीकृष्णा ॥ २६९ ॥
सदाशिवाचे निजवचनीं । तूं दुजेन झालासी मोहिनी ।
ते शिवासी न कळे तुझी करणी । तत्क्षणीं तो भुलला ॥ २७० ॥
जाणोनि योग ज्ञान दोनी । सनकादिक ब्रह्मज्ञानी ।
जिंहीं मायापडळ छेदूनी । स्वानंदभुवनीं सुखरूप ॥ २७१ ॥
त्यांसीही तुझी स्वलीलाशक्ती । सर्वथा न कळेचि श्रीपती ।
ते जयविजयां शाप देती । सकोपस्थितीं वैकुंठी ॥ २७२ ॥
पारंगत वेदशास्त्रार्थीं । बृहस्पत्यादि वाचस्पती ।
त्यांसीही लीलाविग्रहस्थिती । न कळे निश्चितीं श्रीकृष्णा ॥ २७३ ॥
जे सज्ञान ज्ञाते परमार्थी । त्यांसीही अतर्क्य अवतारशक्ती ।
मा इंद्रादि देवांसी ते स्थिती । कैशा रीतीं कळेल ॥ २७४ ॥
इंद्रादि देवां दिविभोगनिष्ठीं । माया आच्छादी तयांच्या दृष्टी ।
त्यांसी तुझे लीलेची गोष्टी । न कळे जगजेठी निश्चित ॥ २७५ ॥
तेथ मायावी देहवंता । उद्बोध नव्हे पैं सर्वथा ।
तुझी लीला श्रीकृष्णनाथा । अतर्क्य सर्वथा सर्वांसी ॥ २७६ ॥
सुखें होईल ब्रह्मज्ञान । परी तुझें स्वलीलादेहधारण ।
याचें नेणती पर्यवसान । अतिसज्ञान साकल्यें ॥ २७७ ॥
तेथ मी तंव अधम जन । असद्‌गतीचें भाजन ।
त्या मज तुझें लीलावर्णन । सर्वथा जाण अतर्क्य ॥ २७८ ॥
आतां असो हें निरूपण । बहु बोलाचें काय कारण ।
माझ्या पापाचें पुरश्चरण । देहदंडण करीं कृष्णा ॥ २७९ ॥
तुझेनि हस्तें देहदंडण । तेणें सकळ पापांचें निर्दळण ।
मज उद्धरावया जाण । हे कृपा पूर्ण करावी ॥ २८० ॥
म्हणोनि घातलें लोटांगण । धांवोनि धरिले दोनी चरण ।
ऐकोनि व्याधाचें स्तवन । कृपा श्रीकृष्ण तुष्टला ॥ २८१ ॥

श्रीभगवानुवाच-
मा भैर्जरे त्वमुत्तिष्ठ काम एष कृतो हि मे ।
याहि त्वं मदनुज्ञातः स्वर्गं सुकृतिनां पदम् ॥ ३९ ॥

जो वेदार्थाचा मथित बोध । जो जगदादि-आनंदकंद ।
जो स्वरूपें स्वानंद शुद्ध । तो व्याधेंसीं गोविंद सकृप बोले ॥ २८२ ॥
तूं जीवघातक पारधी । भय मानिसी ममापराधीं ।
तुज अभय गा त्रिशुद्धीं । माझी कार्यसिद्धी त्वां केली ॥ २८३ ॥
कुमारीं सांब केला स्त्रीरूप । कपटें ब्राह्मणां आला कोप ।
कुळासी झाला ब्रह्मशाप । हा त्रिविध संकल्प माझाचि ॥ २८४ ॥
शापावशेष लोह जाण । त्याचा तुवां करोनि बाण ।
मृगलोभें विंधिला चरण । यासही कारण संकल्प माझा ॥ २८५ ॥
मी बुद्धीची अनादि बुद्धी । मी क्रियेची क्रिया त्रिशुद्धी ।
तेथें अहंकर्तृत्वाचे विधी । तूं वृथा अपराधी म्हणविसी ॥ २८६ ॥
मिथ्या धरूनि देहाभिमान । म्हणसी घडलें मज पाप पूर्ण ।
त्याही पापासी पुरश्चरण । माझें दर्शन मुख्यत्वें ॥ २८७ ॥
माझिया नामा एकासाठीं । जळती महापातकांच्या कोटी ।
त्या मज तुवां देखिलें दृष्टीं । परम भाग्यें भेटी घडली तुज ॥ २८८ ॥
माझी घ्यावया क्षणार्ध भेटी । एक रिघाले गिरिकपाटीं ।
एक योगयागसंकटीं । झाले महाहटी नेमस्त ॥ २८९ ॥
एवं नाना नेमआटाटी । शिणतांही कल्पकोटी ।
स्वप्नींही न लभे माझी भेटी । त्या मज त्वां दृष्टीं देखिलें ॥ २९० ॥
माझें होतांचि दर्शन । सकळ पातकां निर्दळण ।
तूं तंव पुण्यात्मा परिपूर्ण । पापाभिमान धरूं नको ॥ २९१ ॥
पापाभिमानें अधोगती । पुण्याभिमानें स्वर्गा जाती ।
निरभिमानें माझी प्राप्ती । सत्य वचनोक्ती पैं माझी ॥ २९२ ॥
तूं ऐसें मानिसी आपण । परब्रह्म परमात्मा श्रीकृष्ण ।
त्यासी विंधिला निर्वाणबाण । हें पाप दारुण अनिवार ॥ २९३ ॥
लोहपरिसा आलिंगन । तेणें लोह होय सुवर्ण ।
त्यासी फोडूं आल्या लोहघण । आघातें सुवर्ण तो होय ॥ २९४ ॥
तेवीं भक्तीं घेतल्या माझी भेटी । पातकें जातीं उठाउठी ।
का द्वेषे देखिल्या मज दृष्टीं । पातकां तुटी तत्काळ ॥ २९५ ॥
हो कां इतरांच्या अपराधतां । प्राणी पावे अधःपाता ।
तोचि अपराध माझा करितां । नित्यमुक्तता अपराध्यां ॥ २९६ ॥
ममापराधें नरक पावे । तैं माझें सामर्थ्य बुडालें आघवें ।
माझेनि अपराधें सुख पावे । मुक्तिवैभवें भयनिर्मुक्त ॥ २९७ ॥
विष म्हणोनि अमृतपान । केल्या अमरत्व न चुके जाण ।
तेवीं द्वेषेंही माझें दर्शन । करी पावन प्राण्यासी ॥ २९८ ॥
जाणोनि अग्नि लविला घरीं । तो जाळूनि सर्वही भस्म करी ।
मा नेणतांही ठेविला वळचणीवरी । तोही करी तैसेंचि ॥ २९९ ॥
तेवीं भावें अथवा द्वेषें पूर्ण । ज्यासी घडे माझें दर्शन ।
तो होय परम पावन । हें सत्य जाण जराव्याधा ॥ ३०० ॥