🔱 ८. त्र्यंबकेश्वर ज्योतिर्लिंग (महाराष्ट्र)

🔱 त्र्यंबकेश्वर ज्योतिर्लिंग (महाराष्ट्र)

📍 स्थान: त्र्यंबकेश्वर, नाशिक जिल्हा, महाराष्ट्र
📖 पुराणांतील उल्लेख: स्कंदपुराण, शिवपुराण
🔆 विशेषता:हे १२ ज्योतिर्लिंगांपैकी एक असून येथे भगवान शंकर, भगवान विष्णू आणि ब्रह्मदेव यांचे त्र्यम्बक स्वरूप आहे. तसेच, गोदावरी नदीचा उगम याठिकाणी झाला आहे.

📜 त्र्यंबकेश्वर ज्योतिर्लिंगाची कथा

💠 गौतम ऋषी आणि गोदावरी नदीचा उगम
पुराणानुसार, गौतम ऋषी आपल्या पत्नी अहिलेसोबत त्र्यंबकेश्वर परिसरात वास्तव्य करत होते.
त्यांच्या कठोर तपश्चर्येमुळे इंद्राने गायींच्या स्वरूपात अन्नसंपत्तीचा वर्षाव केला.

पण काही ऋषींनी त्यांचा हेवा करून गाय मृत पाडली आणि गौतम ऋषींना गोहत्येचा दोष दिला.
गौतम ऋषींनी भगवान शंकराची तपश्चर्या केली आणि त्यांच्याकडून गंगेला पृथ्वीवर आणण्याचा वर मागितला.

भगवान शंकराने गोदावरी नदीच्या स्वरूपात गंगेला येथे अवतरित केले.
त्यामुळे त्र्यंबकेश्वरला "गंगाद्वार" असेही म्हणतात.

💠 त्र्यंबकेश्वर ज्योतिर्लिंगाचे वैशिष्ट्य
त्र्यंबकेश्वर येथे असलेले शिवलिंग "तीन मुख" असलेले आहे, जे त्रिदेवांचे (ब्रह्मा, विष्णू, महेश) प्रतीक मानले जाते.

🏛️ त्र्यंबकेश्वर मंदिराचे वैशिष्ट्ये

✅ हे मंदिर कृष्णा नदीच्या किनारी स्थित असून संपूर्ण काळ्या पाषाणाने बनलेले आहे.
✅ हेमाडपंथी स्थापत्यशैलीचे हे भव्य मंदिर नानासाहेब पेशव्यांनी १७५५ मध्ये बांधले.
✅ येथे भगवान शंकराच्या ज्योतिर्लिंगाचे दर्शन गर्भगृहाच्या आतून घेतले जाते.
✅ येथे "कुंभमेळा" भरतो, जो दर १२ वर्षांनी होतो.
✅ येथे "नागबळी आणि कालसर्प दोष निवारण पूजा" प्रसिद्ध आहे.

🛕 त्र्यंबकेश्वर यात्रा महत्त्वपूर्ण माहिती

📌 कसे पोहोचायचे?

रेल्वे: नाशिक रोड रेल्वे स्टेशन (३० किमी)
विमान: मुंबई आंतरराष्ट्रीय विमानतळ (१७७ किमी)
रस्ता: नाशिकहून त्र्यंबकेश्वरपर्यंत दररोज बस आणि टॅक्सी सेवा उपलब्ध आहे.

📌 प्रमुख उत्सव आणि यात्रा:

महाशिवरात्री: येथे लाखो भक्त येतात.
श्रावण महिन्यात: जलाभिषेकासाठी मोठ्या प्रमाणात गर्दी असते.
कुंभमेळा: दर १२ वर्षांनी त्र्यंबकेश्वर येथे भव्य कुंभमेळा भरतो.

🕉️ त्र्यंबकेश्वर ज्योतिर्लिंगाचे आध्यात्मिक महत्त्व

🙏 येथे दर्शन केल्याने सर्व प्रकारचे पाप नष्ट होतात आणि मोक्षप्राप्ती होते.
🙏 या ज्योतिर्लिंगाचे तीन मुख असल्यामुळे येथे त्रिदेवांची कृपा मिळते.
🙏 येथे नागबळी व कालसर्प दोष निवारण केल्याने जन्मजात दोष नष्ट होतात.
🙏 गोदावरी नदीत स्नान केल्याने सर्व पापांपासून मुक्ती मिळते.

🔹 तुम्हाला अजून कोणत्या ज्योतिर्लिंगाची सविस्तर माहिती हवी आहे का? 😊