​

🔱 केदारनाथ ज्योतिर्लिंग (उत्तराखंड)

📍 स्थान: केदारनाथ, रुद्रप्रयाग जिल्हा, उत्तराखंड
📖 पुराणांतील उल्लेख: स्कंदपुराण, शिवपुराण, महाभारत
🔆 विशेषता:हे १२ ज्योतिर्लिंगांपैकी सर्वात उंच ठिकाणी असलेले ज्योतिर्लिंग आहे. हिमालयाच्या कुशीत वसलेले हे चारधामांपैकी (बद्रीनाथ, द्वारका, जगन्नाथपुरी, रामेश्वरम) आणि पंचकेदारांपैकी एक आहे.

📜 केदारनाथ ज्योतिर्लिंगाची कथा

💠 महाभारत आणि पांडवांचा संबंध
महाभारत युद्ध संपल्यानंतर पांडवांना आपल्या पापांचे प्रायश्चित्त घ्यायचे होते. त्यांनी भगवान शंकराची पूजा करण्यासाठी प्रयत्न केले, पण भगवान शंकर त्यांच्यावर रागावले होते आणि ते दर्शन देत नव्हते.

पांडव त्यांचा शोध घेत हिमालयात आले. भगवान शंकराने गायाचे रूप धारण केले आणि गुप्तकाशीमध्ये (उत्तराखंड) लपले.

जेव्हा पांडवांना हे समजले, तेव्हा त्यांनी त्यांना पाहण्यासाठी गुप्तकाशी गाठली.
भगवान शंकर हे केदार पर्वतावर पोहोचले, पण भीमाने त्यांना पाहून पकडण्याचा प्रयत्न केला.
तेव्हा शंकराने गायीच्या रूपात भूमीत प्रवेश केला, पण त्यांचा पाठीचा भाग बाहेर राहिला.

हे पाहून पांडवांनी त्या ठिकाणी भगवान शंकराची स्थापना केली आणि ते "केदारनाथ" ज्योतिर्लिंग म्हणून ओळखले जाऊ लागले.

🏛️ केदारनाथ मंदिराचे वैशिष्ट्ये

✅ समुद्रसपाटीपासून सुमारे ३,५८३ मीटर (११,७५७ फूट) उंचीवर वसलेले आहे.
✅ हे मंदीर जवळपास १२०० वर्षे जुने असून आदिशंकराचार्य यांनी याचा जीर्णोद्धार केला होता.
✅ २०१३ मध्ये आलेल्या प्रलयकारी पुरात देखील मंदिर अखंड उभे राहिले, हे महाशक्तीचे प्रतीक आहे.
✅ हे मंदिर भूकंप आणि नैसर्गिक आपत्तीपासून संरक्षित राहण्यासाठी विशेष दगडांपासून तयार करण्यात आले आहे.
✅ प्रत्येक वर्षी मंदिर थंडीमुळे सुमारे ६ महिने बंद ठेवले जाते, आणि भगवान केदारनाथाच्या मूर्तीला उखीमठ येथे हलवले जाते.

🛕 केदारनाथ यात्रा महत्त्वपूर्ण माहिती

📌 कसे पोहोचायचे?

• रेल्वे: सर्वात जवळचे रेल्वे स्टेशन ऋषिकेश (२१६ किमी)
• विमान: सर्वात जवळचे विमानतळ जॉली ग्रँट एअरपोर्ट, डेहराडून (२३८ किमी)
• रस्ता:
  • सोनप्रयाग किंवा गौरीकुंडपर्यंत बस आणि टॅक्सी उपलब्ध आहेत.
  • तिथून पुढे १६ किमी ट्रेक करून केदारनाथ मंदिर गाठावे लागते.
  • हेलिकॉप्टर सेवा फाटा, गुप्तकाशी आणि सिरसी येथून उपलब्ध आहे.

📌 प्रमुख उत्सव आणि यात्रा:

• महाशिवरात्री: येथे भव्य उत्सव साजरा केला जातो.
• केदारनाथ कपाट उघडण्याचा दिवस: अक्षय तृतीयेच्या दिवशी मंदिर उघडले जाते.
• केदारनाथ कपाट बंद करण्याचा दिवस: दीपावलीनंतर मंदिर ६ महिने बंद केले जाते.
• श्रावण महिना: या काळात येथे लाखो शिवभक्त येतात.

🕉️ केदारनाथ ज्योतिर्लिंगाचे आध्यात्मिक महत्त्व

🙏 येथे दर्शन केल्याने सर्व पापांचा नाश होतो आणि मोक्ष प्राप्ती होते.
🙏 भगवान शंकर स्वतः येथे निवास करतात, म्हणून हे अत्यंत पवित्र स्थान मानले जाते.
🙏 पांडवांनी येथे तपस्या करून मोक्ष मिळवला, त्यामुळे ही यात्रा अनन्यसाधारण महत्त्वाची आहे.
🙏 येथे पूजा केल्यास शारीरिक आणि मानसिक दु:ख नाहीसे होते.

🔹 तुम्हाला अजून कोणत्या ज्योतिर्लिंगाची सविस्तर माहिती हवी आहे का? 😊