ऐका गोपद्मांनो, तुमची कहाणी. स्वर्गलोकीं इंद्रसभा, चंद्रसभा, कौरवसभा, पांडवसभा इत्यादि पाची सभा बसल्या आहेत. ताशे मर्फे वाजाताहेत, रंभा नाचताहेत, तोंच तुंबुर्‍याच्या तारा तुटल्या. मृदुंगांच्या मे-या फुटल्या. असे झाल्यावर सभेचा हुकूम झाला, “करा रे हांकारा, पिटा रे डांगोरा. गांवांत कोणी वाणवशावाचून असेल, त्याच्या पाठीचा तीन बोटं कंकर काढा, तंबुर्‍याला तारा लावा, कीर्तन चालू करा, रंभा नाचत्या करा.” असा हुकूम झाल्यावर कृष्णदेव मनांत भ्याले. माझी बहीण सुभद्रा हिनं काही वाणवसा केला नसेल. तेव्हा ते उठले, तिच्याकडे जाऊन चौकशी केली. तिनं काही वाणवसा केला नाहीं. नंतर कृष्णांनीं तिला वसा सांगितला, ” सुभद्रे सुभद्रे, आखाड्या दशमीपासून तीस दिवस तीन गोपद्मं देवाच्या द्वारी काढावीत, तितकीच ब्राह्मणाचे द्वारी, पिंपळाचे पारी, तळ्याचे पाळी व गाईच्या गोठ्यांत काढून पूजा करावी.

हा वसा कार्तिक्या दशमीस संपूर्ण करावा. याप्रमाणं पाच वर्ष करावं. उद्यापनाचे वेळीं कुवारणीस जेवायला बोलवावी. पहिल्या वर्षी विडा द्यावा, दुस-या वर्षी चुडा भरावा, तिस-या वर्षी केळ्यांचा फणा द्यावा, चौथ्या वर्षी उसाची मोळी द्यावी, पाचव्या वर्षी चोळी परकर नेसवून आपल्या वशाचं उद्यापन करावं.” असं सांगून कृष्ण पूर्व ठिकाणी येऊन बसले. नंतर लागलीच सुभद्रेनं सांगितल्याप्रमाणं केलं. पुढं सभेत कळलं. सुभद्रा वाणवशाशिवाय आहे असं समजल्यावर तिकडे दूत जाऊन पहातात, तो तिनं वसा वसला आहे. पुढं येता येता गावाबाहेर एक हत्तीण वाणवशाशिवाय त्यांना दिसली. ती दक्षिणेस पाय, उत्तरेस डोकं करून निजलेली होती. तेव्हां तिच्या पाठीचा कंकर काढून नेला. नंतर तंबो-याच्या तारा जोडल्या, मृदुंगाच्या भे-या वाजत्या केल्या. तशाच रंभा नाचत्या केल्या. जसं ह्या व्रताच्या योगानं सुभद्रेवरचं संकट टळलं, तसं तुमचं आमचं टळो. ही साठां उत्तरांची कहाणी पांचां उत्तरीं सुफळ संपूर्ण.

स्पष्टीकरण 

"ऐका गोपद्मांनो, तुमची कहाणी" ही एक भक्तिपूर्ण आणि धार्मिक परंपरेशी निगडीत कथा आहे, ज्यामध्ये सुभद्रेच्या व्रताचा महिमा वर्णिला आहे. या कहाणीत स्वर्गातील विविध सभा उधृत करण्यात आल्या आहेत, जसे की इंद्रसभा, चंद्रसभा, कौरवसभा, पांडवसभा, इत्यादी. या सभांमध्ये सर्व काही आनंदात चालले होते, ताशे, मर्फे वाजत होते, रंभा नाचत होती, पण अचानक तुंबुर्‍याच्या तारांचे तुटणे आणि मृदुंगाच्या भे-यांचे फुटणे यामुळे सभा बंद पडली.

सभेने तात्काळ निर्णय घेतला की, जे वाणवसा न केलेले असतील, त्यांना शोधून काढून त्यांचे व्रत पूर्ण करावे, त्याच्यामुळे झालेल्या अडचणींना त्वरित निवारण करावे. कृष्णदेवाला या गोष्टीची चिंता झाली की, त्यांची बहीण सुभद्रा कदाचित व्रत विसरली असेल. म्हणून कृष्ण सुभद्रेकडे जाऊन विचारपूस करतात, आणि सुभद्रेने व्रत केलेले नसल्याचे कळते.

कृष्ण सुभद्रेला व्रताचे महत्व सांगतात आणि तिला व्रत करण्याची विधीशास्त्र सांगतात. "आखाड्या दशमीपासून तिने तीस दिवस गोपद्म काढायचे आहेत," असे निर्देश देतात. हे गोपद्म देवाच्या दारात, ब्राह्मणांच्या घरासमोर, पिंपळाच्या झाडाच्या जवळ, तळ्याच्या काठी, आणि गाईच्या गोठ्यात काढून त्यांची पूजा करायची असते.

हे व्रत कार्तिक्या दशमीस संपूर्ण करायचे असते, आणि पाच वर्षे हे व्रत करायचे असते. शेवटच्या वर्षी उद्यापनाच्या वेळी कुवारणींना जेवायला बोलवून, विविध वस्त्र व भांडे दान करून व्रत पूर्ण करायचे असते.

सुभद्रेने कृष्णाने सांगितल्याप्रमाणे व्रत सुरू केले आणि त्यानुसार विधी पूर्ण केले. सभेने नंतर चौकशी केली आणि कळले की सुभद्राने व्रत पूर्ण केले आहे. मात्र, एक हत्तीण व्रत केल्याशिवाय होती, त्यामुळे तिच्या पाठीवरून कंकर काढला आणि सभेतील तारा वाजू लागल्या, आणि मृदुंगांच्या भे-या सुधरल्या, रंभा पुन्हा नाचू लागली.

या व्रतामुळे सुभद्राचे संकट टळले, आणि त्याचप्रमाणे या व्रताचे पालन करणाऱ्या प्रत्येकावरून संकट टळेल, असा आशय या कहाणीत आहे. "ही साठां उत्तरांची कहाणी पांचां उत्तरीं सुफळ संपूर्ण" असे सांगत ही कथा संपते.

ही कथा व्रताच्या महतीचे आणि धार्मिक श्रद्धेचे प्रतीक आहे, जी भक्तांना संकटातून मुक्त करण्याचे वचन देते.

​