मराठी साहित्याचा डिजिटल खजिना.
गणपतीची कहाणी
ऐका परमेश्वरा गणेशा, तुमची कहाणी.
निर्मळ मळे, उदकांचें तळें, बेलाचा वृक्ष, सुवर्णाची कमळें, विनायकाचीं देवळें, रावळें.
मनाचा गणेश मनीं वसावा. हा वसा कधीं घ्यावा? श्रावण्या चौथीं घ्यावा, माही चौथी संपूर्ण करावा.
संपूर्णाला काय करावं? पशापायलीचं पीठ कांडावं, अठरा लाडू करावे. सहा देवाला द्यावे, सहा ब्राह्मणाला द्यावे, सहांचं सहकुटुंबी भोजन करावं.
अल्पदान महापुण्य. असा गणराज मनीं ध्याइजे, पाविजे, चिंतिले, लाभिजे; मनकामना निर्विघ्न कार्यसिद्धि करिजे. ही पांचां उत्तरांची कहाणी पांचां उत्तरी सुफळ संपूर्ण.
स्पष्टीकरण
"ऐका परमेश्वरा गणेशा" ही पारंपरिक धार्मिक प्रार्थना आणि कहाणी आहे, जी गणेशाच्या पूजेची महिमा आणि भक्तीचे महत्व अधोरेखित करते. यात गणपतीच्या पूजेचा अनुष्ठानात्मक विधी आणि त्याच्या आशीर्वादाने साध्य होणारी निर्विघ्न कार्यसिद्धी याचे वर्णन आहे.
कथेची सुरुवात एक शांत, पवित्र वातावरण तयार करण्याने होते. निर्मळ मळे (शुद्ध रान), उदकांचे तळे (शुद्ध जलाशय), बेलाचा वृक्ष (गणपतीला प्रिय असलेला वृक्ष), सुवर्णाची कमळे, आणि गणपतीची देवळे हे सर्व भक्तीचे प्रतीक आहेत. या पवित्र वातावरणात गणपतीची पूजा केली जाते.
"मनाचा गणेश मनीं वसावा" याचा अर्थ आहे की गणेशाने आपल्या मनात वास करावा. हा वसा श्रावण महिन्याच्या चौथीला धारण करायचा असतो, ज्याला "माही चौथी" म्हणतात, आणि त्याची संपूर्णता भक्त भावपूर्णतेने करतात.
व्रताची संपूर्णता साध्य करण्यासाठी, पशापायलीच्या पीठाचे लाडू केले जातात. अठरा लाडवांपैकी सहा लाडू देवाला, सहा ब्राह्मणाला, आणि उरलेले सहा सहकुटुंब भोजनासाठी वापरले जातात. या कर्मकांडात अल्पदान (थोडे दान) देखील महापुण्य मानले जाते.
शेवटी, भक्तांनी गणपतीला आपल्या मनात स्थिर करणे, त्याच्यावर ध्यान करणे, आणि आपल्या सर्व कामना व इच्छांचे निर्विघ्नपणे पूर्तीसाठी त्याची कृपा मिळवणे हे उद्दिष्ट आहे. कहाणीच्या शेवटी पाच उत्तरांची संदर्भ दिली आहेत, ज्याचा अर्थ ही गणेश पूजा पाचवेळा केल्यास भक्तांच्या सर्व कामना सुफळ संपूर्ण होतील.
ही प्रार्थना गणेशाच्या कृपेवर आधारित आहे, ज्याने आपल्या भक्तांचे सर्व विघ्न दूर करून त्यांचे कार्यसिद्धी साध्य करावी.