मराठी साहित्याचा डिजिटल खजिना.
संत गाडगे बाबा पुण्यतिथी
Gadge Maharaj Punyatithi 2022: संत गाडगे बाबा यांच्या पुण्यतिथीनिमित्त जाणून घ्या काही अद्भुत तथ्ये
संत गाडगे महाराज यांचे 20 डिसेंबर 1956 रोजी अमरावतीतील त्यांच्या मूळ गावी पेढी नदीच्या काठी निधन झाले. त्यांच्या पुण्यतिथीनिमित्त, संत गाडगे महाराजांच्या जीवनातील काही अद्भुत तथ्ये जाणून घेऊ या. चला तर मग पाहूया!
संत गाडगे महाराज, ज्यांना संत गाडगे बाबा म्हणूनही ओळखले जाते, हे महाराष्ट्रातील एक महान समाजसुधारक होते. 23 फेब्रुवारी 1876 रोजी अमरावती येथे जन्मलेल्या गाडगे महाराज आपल्या समाजकार्यामुळे सदैव स्मरणात राहिले आहेत. त्यांचे विचार आजही महाराष्ट्रासह देशभरात लोकांना प्रेरणा देतात.
20 डिसेंबर 1956 रोजी अमरावतीतील त्यांच्या मूळ गावी पेढी नदीच्या काठी त्यांनी आपल्या जीवनाचा शेवटचा श्वास घेतला. त्यांच्या पुण्यतिथीनिमित्त, आम्ही त्यांच्या जीवनातील काही विलक्षण तथ्ये तुमच्यासाठी घेऊन आलो आहोत. चला तर मग जाणून घेऊया!
संत गाडगे महाराजांबद्दल काही रोचक तथ्ये
- डेबुजी झिंग्राजी जानोरकरसंत गाडगे महाराजांचे खरे नाव होते.
- प्रवास करताना गाडगे महाराज नेहमी झाडू घेऊन फिरायचे. स्वच्छतेची त्यांना प्रचंड आवड होती. गावात प्रवेश करताच ते गाव स्वच्छ करण्यास सुरुवात करत.
- लोकांकडून मिळालेला पैसा ते शैक्षणिक संस्था, रुग्णालये, आणि प्राण्यांचे आश्रयस्थान उभारण्यासाठी दान करायचे.
- गाडगे महाराज हे अंधश्रद्धा आणि कर्मकांडाच्या विरोधात लोकांना शिकवण्यासाठी गावोगावी कीर्तन करायचे. आपल्या दोह्यांद्वारे ते करुणा, मानवता, आणि सहानुभूतीचे महत्त्व पटवून द्यायचे.
- धार्मिक कारणांसाठी प्राण्यांचा बळी देण्याची प्रथा बंद करण्यासाठी त्यांनी जनजागृती केली. तसेच, दारूच्या वापरावरही त्यांनी कठोर विरोध केला.
- खूप कमी लोकांना माहिती आहे की संत गाडगे महाराजांनी लोकांमध्ये प्रबोधन सुरू करण्याआधी त्यांनी आपले कुटुंब (पत्नी आणि तीन मुले) सोडले होते.
- डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांच्या विचारसरणीचा आणि कार्यशैलीचा संत गाडगे महाराजांवर मोठा प्रभाव होता. त्यांच्या स्वच्छता मोहिमांमुळे त्यांचे योगदान आजही विसरण्यासारखे नाही.
संत गाडगे बाबा: महाराष्ट्राचे महान संत आणि समाजसुधारक
संत गाडगे बाबा, ज्यांना "संत गाडगे महाराज" म्हणूनही ओळखले जाते, हे महाराष्ट्रातील महान संत, समाजसुधारक आणि कीर्तनकार होते. त्यांनी आपले जीवन समाजातील दारिद्र्य, अंधश्रद्धा, आणि असमानतेला दूर करण्यासाठी समर्पित केले. त्यांचे योगदान आजही प्रेरणादायी आहे.
प्रारंभिक जीवन
संत गाडगे महाराजांचा जन्म 23 फेब्रुवारी 1876 रोजी अमरावती जिल्ह्यातील शेणगाव या गावी एका गरीब शेतकरी कुटुंबात झाला. त्यांचे मूळ नाव डेबुजी झिंग्राजी जानोरकर असे होते. लहानपणापासूनच त्यांना दीनदुबळ्यांबद्दल करुणा आणि सहानुभूती होती. शिक्षणासाठीची परिस्थिती नसतानाही, त्यांनी स्वानुभवातून जीवनाचे सार शिकून घेतले.
समाजसेवेचा प्रवास
गाडगे महाराजांनी स्वच्छतेला विशेष महत्त्व दिले. ते गावोगावी फिरत आणि लोकांना स्वच्छता राखण्याचे महत्त्व पटवून देत. त्यांनी कीर्तनाच्या माध्यमातून समाजात प्रबोधन केले.
स्वच्छतेचा संदेश
- गाडगे महाराज गावात प्रवेश करताच पहिल्यांदा झाडू घेऊन गाव स्वच्छ करायचे.
- ते नेहमी म्हणायचे, "देव मंदिरात नाही, तो स्वच्छतेत आहे."
- त्यांनी स्वच्छता हीच देवपूजा असल्याचा संदेश दिला.
अंधश्रद्धा आणि कर्मकांडांवर प्रहार
गाडगे महाराजांनी अंधश्रद्धा, अज्ञान, आणि धर्मातील कर्मकांडांवर कठोर प्रहार केला.
- ते म्हणायचे, "पुजेला दगड देवाच्या नावाने टाकू नका, त्याऐवजी गरीबांना मदत करा."
- त्यांनी धार्मिक प्राण्यांच्या बळी देण्याची प्रथा थांबवण्यासाठी लोकांना जागृत केले.
दानधर्म आणि समाजसेवा
- गाडगे महाराजांनी लोकांकडून मिळालेला पैसा शाळा, धर्मशाळा, रुग्णालये, आणि प्राणी आश्रयस्थान बांधण्यासाठी वापरला.
- त्यांनी दीनदुबळ्यांसाठी अन्नदानाची व्यवस्था केली.
प्रबोधनाचे माध्यम: कीर्तन आणि दोहे
गाडगे महाराज लोकांपर्यंत आपले विचार पोहोचवण्यासाठी कीर्तनाचा प्रभावी वापर करत. त्यांच्या कीर्तनांमध्ये श्रोत्यांना अंधश्रद्धा आणि वाईट सवयींमधून बाहेर येण्याचे आवाहन असे.
- ते म्हणत, "धर्म हा मनुष्याला जोडण्यासाठी आहे, तो तोडण्यासाठी नाही."
व्यक्तिमत्त्व आणि विचारसरणी
संत गाडगे बाबा हे अत्यंत साधे व्यक्तिमत्त्व होते. ते नेहमी साधे कपडे घालत आणि झाडू त्यांच्यासोबत असे.
- त्यांनी आपले संपूर्ण आयुष्य लोककल्याणासाठी समर्पित केले.
- डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांच्यावर त्यांचा विशेष प्रभाव होता.
निधन आणि वारसा
संत गाडगे महाराज यांचे निधन 20 डिसेंबर 1956 रोजी अमरावतीतील पेढी नदीच्या काठी झाले. त्यांच्या विचारांचा वारसा आजही महाराष्ट्रात आणि देशभरात प्रेरणादायी आहे.
त्यांच्या नावावर सामाजिक संस्था:
- गाडगे महाराज यांच्या स्मृतीसाठी महाराष्ट्रात विविध सामाजिक संस्था आणि उपक्रम सुरू करण्यात आले आहेत.
- "संत गाडगे बाबा अमरावती विद्यापीठ" त्यांच्या नावावर आहे.
संदेश
संत गाडगे महाराजांनी आपले जीवन मानवतेला समर्पित केले. त्यांचे विचार आणि शिकवणी आजही समाजाला प्रेरणा देतात. स्वच्छता, दानधर्म, आणि मानवतेचे मूल्य जपणाऱ्या या थोर संताला आजही महाराष्ट्राच्या मातीतील दैवत मानले जाते.
READ MORE : संत गाडगेबाबांचे साहित्य