​नरक चतुर्दशी हा हिंदू धर्मातील अत्यंत महत्त्वाचा सण आहे, जो कार्तिक मासाच्या कृष्ण पक्षाच्या चतुर्दशीला साजरा केला जातो. या दिवशीची पूजा अनेक धार्मिक कथांनी प्रेरित आहे आणि त्याचे एक नाव "छोटी दिवाळी" असेही आहे. या दिवशी प्रभू श्रीकृष्णाने नरकासुर नावाच्या राक्षसाचा वध केला, ज्याने हजारो स्त्रियांना कैदेत ठेवले होते. त्याचा वध करून त्याने त्या सर्वांना मुक्त केले, म्हणूनच या दिवशी सर्वत्र दिव्यांच्या प्रकाशात उत्सव साजरा होतो. हनुमान जयंती देखील याच दिवशी साजरी केली जाते, ज्यामुळे हा दिवस अधिक पवित्र मानला जातो.

नरक चतुर्दशीच्या निमित्ताने रूप चतुर्दशीचे अभ्यंग स्नान ३१ ऑक्टोबर रोजी केले जाईल. या दिवशी अभ्यंग स्नानाचा विशेष महत्त्व आहे. आपल्या रूपाची आणि सौंदर्याची जपणूक करण्यासाठी हे स्नान केले जाते, ज्यामुळे मानवी मन आणि शरीर शुद्ध होते. या दिवशी यमदेवासाठी दिवा लावणे म्हणजे मृत्यूनंतरच्या नरक यातनांपासून मुक्त होण्यासाठी प्रार्थना करणे, असे धार्मिक मानले जाते.

पौराणिक कथेनुसार, नरकासुराने १६ हजार स्त्रियांना कैदेत ठेवलं होतं. यामुळे भगवान श्रीकृष्णाने आपल्या पत्नी सत्यभामेसह नरकासुराचा वध केला. नरकासुराला पराभूत केल्यावर देवता आणि लोक आनंदी झाले आणि सर्वत्र दीप प्रज्वलित केले गेले. त्यामुळे या दिवसाला नरक चतुर्दशी म्हणतात, कारण हा दिवस वाईटावर चांगल्याच्या विजयाचा प्रतीक आहे.

तसेच या सणाचे आध्यात्मिक महत्त्वही आहे. तिसऱ्या एका कथेनुसार, रंतिदेव नावाच्या राजाने एकदा पाप केले नव्हते, परंतु त्याच्या दरवाज्यावरून एक भुकेला ब्राह्मण परतला होता. हे पाप म्हणून गृहित धरले गेले आणि त्याला नरकात नेण्याची तयारी केली गेली. यासाठी त्याने ऋषींचे मार्गदर्शन घेतले, ज्यांनी त्याला कार्तिक मासाच्या कृष्ण पक्षाच्या चतुर्दशीला व्रत आणि दान करण्याचा सल्ला दिला. यामुळे तो पापमुक्त झाला आणि त्याला विष्णुलोकात स्थान मिळाले. त्यानंतर नरक चतुर्दशीच्या दिवशी व्रत करण्याची परंपरा रुजली.

दक्षिण भारतात या दिवशी वामनपूजा केली जाते, कारण असे मानले जाते की महाबळीने भगवान विष्णूंना वचन दिले होते की त्यांच्या राज्यात दिवाळी साजरी केली जाईल.

नरक चतुर्दशीला हे उपाय करून पाहा, आर्थिक अडचणींवर मात करण्यास मिळेल मदत!

भगवान वामन यांनी राजा बळीची प्रार्थना ऐकून त्याला आशीर्वाद दिला आणि म्हणाले, "राजन, तसेच होवो… तथास्तु." यानंतर, भगवान वामनाच्या या वरदानामुळे नरक चतुर्दशीच्या दिवशी यमराजाच्या नावाने व्रत, पूजन आणि दीपदान करण्याची प्रथा सुरू झाली.

यावर्षी धनत्रयोदशीला शंभर वर्षांनंतर पाच दुर्मीळ योग एकत्र आले आहेत, ज्यामुळे हा दिवस शुभ कार्यांचा आरंभ करण्यासाठी अत्यंत योग्य मानला जातो. घरात सुख-समृद्धी आणि आर्थिक समृद्धी आणण्यासाठी या दिवशी पूजाअर्चा, दान, आणि शुभ कार्य करण्याचा सल्ला दिला जातो.

​​